PUSH ХАБАРЛАНДЫРУ ДЕГЕН НЕ?
Бұл құрылғы "ұйқы" режимінде болса да, экранға шығып тұратын қысқа хабарламалар. Көбінесе адамдар банк картасы арқылы істеген операцияларын бақылап отырамын деп, банктердің push-хабарламаларына жазылып қояды. Бірақ сізде интернет өшіп тұрса немесе банктің мобильді қосымшасы орнатылмаған болса, онда банктен Push-хабарламалар телефонға келмейді.
Мұндай хабарландыруларды смартфонға орнатылған басқа мобильді қосымшалар да жібере алады.
Бірақ тек сіздің рұқсатыңызбен. Егер сіз кем дегенде бір рет "push-хабарламаларды алуға келісу" түймесін бассаңыз, онда сіз әртүрлі спамның, соның ішінде алаяқтардың тұрақты ақпараттық бюллетеніне автоматты түрде жазыласыз.
КҮНТІЗБЕЛЕР АРҚЫЛЫ АЛДАУ
Әр түрлі сайттарда, әсіресе ойын-сауық сипатында және байланыс қорғалмаған жерлерде (HTTPS орнына HTTP және мекен-жай жолында құлып белгішесі жоқ) киберқылмыскерлер белсенді қолданатын бір жасырын функция қолданылады. Бұл күнтізбеге автоматты түрде шақыру және әртүрлі оқиғалар туралы хабарландырулар. Мысалы, сіз қорғалмаған сайтқа кіріп, кездейсоқ ақпараттық бюллетеньге жазылсаңыз жеткілікті. Нәтижесінде сізге зиянды сілтемелері бар push-хабарлама түріндегі интрузивті жарнама күн сайын немесе сағат сайын келуі мүмкін.
Кеңес: құрылғының экранында пайда болатын әртүрлі хабарландыруларды басарда абай болу керек және уақыт бөліп, жөндеп қарау керек. Сізге не ұсынылғанын мұқият оқып шығыңыз. "Оқиғаны күнтізбеңізге еске салып тұру үшін қосасыз ба?" деген хабарландыруды қабылдамаңыз, әйтпесе сіз спам-жіберілімдердің нысанасына айналасыз. Жазылып қалғандардан құтылу үшін гаджет параметріне кіріп, "күнтізбе" тармағын таңдап, хабарландыруларды өшіріңіз және күдікті есептік жазбаларды да жойыңыз.
ЖАЛҒАН PUSH ХАБАРЛАНДЫРУЛАР
Алаяқтар дегеніміз - адамдардың жеке деректерін іздейтін "аңшылар". Олар арнайы интернет-қызметтерді пайдаланады.
Мысалы, "Құттықтаймыз! Сізге 1 млн теңгеге несие мақұлданды. Оны алу үшін сілтемеге өтіңіз" деп, белгілі бір ұйымның хабарламасы келуі мүмкін. Сонымен бірге банктің интернет-ресурсына деп әлдебір сілтеме көрсетіледі. Сіз оған деректеріңізді толтырып қоюыңыз мүмкін. Іс жүзінде деректеріңізді жалған сайтпен осылай сақтап алады. Барлық енгізілген ақпарат алаяқтарға дереу қолжетімді болады немесе фишинг сайты арқылы сіздің құрылғыңызға вирус жұқтырылуы мүмкін, бұл сайып келгенде деректердің таралып кетуіне әкелуі мүмкін.
Push-хабарламалардағы мәтін әртүрлі болуы мүмкін, кейде: "сіз ұтысқа ие болдыңыз, сілтеме бойынша жүлдеңізді алыңыз"," сізге ақша аударылды, оларды сілтеме бойынша ала аласыз" деп те жалған хабарламалар келе береді.
Осылайша, шабуылдаушылар мүмкіндігінше көп адамды алдау және алдау үшін әлеуметтік инженерия әдістерін қолданады.
Кеңес: сіз push-хабарламаны мұқият оқып шығуыңыз керек, ол кімнен келді, онда күмәнді элементтер бар ма: сайтқа сілтемеде түсініксіз таңбалар мен сандар бар ма? Міндетті түрде кредиттік бюролардан өзіңіздің дербес кредиттік есебіңізді сұраңыз. Кредиттік бюро Қазақстанда екеу: Мемлекеттік кредиттік бюро және Бірінші кредиттік бюро. Несие тарихын электронды egov.kz үкімет порталы, Халыққа қызмет көрсету орталықтары немесе "Қазпошта"АҚ арқылы да алуға болады.
Жалпы несие тарихыңызды үнемі тексеріп отыру арқылы жалған несие берілді ме, жоқ па – қадағалай аласыз. Жалған несие алынған жағдайда дереу құқық қорғау органдарына және алаяқтар сіздің атыңызға қарыз ресімдеген несие ұйымына хабарласыңыз. Мұндай фактілерді қатаң түрде тоқтату керек!
БАНКТІК PUSH-ЖІБЕРІЛІМДЕГІ АЛАЯҚТЫҚ МӘТІНДЕР
Алаяқтар банктік push-хабарландыруларға кедергі келтіруі мүмкін.
Мысалы, өз банкіңіздің стилінде мынадай хабарлама келуі мүмкін: "сіздің картаңызға push-хабарламалар қосылған" немесе "сіздің картаңыздан n-ші ақша сомасы есептен шығарылған". Бұл дегеніміз, алаяқтар сіздің картаңыздың толық мәліметтерін біледі, мүмкін олар оны телефон нөміріне байлап, онлайн-банкингтегі жеке кабинетіңізге кірген болуы мүмкін. Айта кету керек, Қазақстанда мұндай жағдайлар әлі болған жоқ, бұл отандық банктерді IT-қорғаудың жақсы дәрежесін көрсетеді.
Кеңес: бұл жағдайда шұғыл түрде банкке қоңырау шалу, барлық карточкалар мен шоттарды бұғаттау, ықтимал алаяқтық фактісі туралы өтініш жазу және мобильді банкингтегі, сондай-ақ пошта сервистеріндегі жеке кабинетке парольдерді ауыстыру қажет. Тергеу жүргізу үшін полицияға да өтініш жазуды ұмытпаңыз.
ТЕЛЕФОНДАҒЫ ЖАЛҒАН PUSH ХАБАРЛАНДЫРУЛАРЫН ҚАЛАЙ ӨШІРУГЕ БОЛАДЫ?
Егер құрылғыңыз Android болса, онда:
1. Қолданбалар мәзіріне өтіп, сізге спам жіберетін бағдарламаны таңдаңыз. "Хабарландыруларды өшіру" батырмасын басыңыз. Егер бағдарлама сізге күдікті болып көрінсе, оны жойыңыз.
2. Параметрлерден "қосымшаларға рұқсат беру" дегенді іздеңіз, бұдан әрі " хабарлама жіберу" батырмасын таңдайсыз. Экранды басқаннан кейін хабарландырулар жібере алатын бағдарламалар тізімі шығады. Бұл опцияны спам келетін қолданбадан ажыратыңыз.
3. Кейбір ойындар мен қосымшаларда әдепкі параметрлерде хабарландыруларды өшіретін элемент бар.
4. Push хабарландыруларын әлеуметтік желілер немесе мессенджерлер де жібере алады, осы бағдарламалардың параметрлерінде "хабарландыруларды өшіру"опциясы бар.
Егер сіз iPhone иесі болсаңыз, "хабарландырулар" тармағын таңдаңыз. Бұдан әрі келесі қадамдарды орындаңыз:
1. Қолданбалар тізімінен хабарландырулары жасырылатын бағдарламаларды таңдаңыз. Оны өшіру арқылы "хабарландыруларға рұқсат беру" түймесін басыңыз.
2. Телефондағы барлық хабарламалардың көрсетілуін "хабарландыру орталығында" өшіруге болады, оған экранды жоғарыдан төменге қарай сырғыту арқылы кіруге болады. "Хабарландыру көрінісі" опциясын өшіріңіз.
3. Сондай-ақ, бағдарламалық жасақтаманың жаңа нұсқасы бар телефон иелері үшін қосымша опциялар бар. Егер сіз "хабарландыру орталығында" Push хабарландыруды солға сипасаңыз, сосын "Параметрлер" түймесін бассаңыз, дыбысты өшіре аласыз-содан кейін "хабарландыру орталығынан" басқа барлық хабарламалар пайда болмайды. Немесе сіз барлық хабарландыруларды толығымен өшіре аласыз, бұл батырма қызыл түспен белгіленген.
4. iOS 12-де "нобайларды көрсету" (показ миниатюр) батырмасын өшіру арқылы құлыптау экранынан push хабарламаларын алып тастауға болады. Сондай-ақ, "ортақ экран" тармағындағы хабарландыруларды өшіруге болады.
БЕС ПАЙДАЛЫ КЕҢЕС
1. Әртүрлі веб-сайттарға тіркелу үшін, жеке электронды поштаңызан бөлек, тағы біреуін ашыңыз.
2. Мобильді банкингке, мемлекеттік қызметтерге байланған SIM картасы бар интернетсіз түйме телефонын сатып алыңыз. Бұл телефонға банктерден SMS-хабарламалар келіп түседі және ешқандай Push-хабарламалар болмайды. Сондықтан сіз алаяқтарға сіздің банктік шоттарыңызға қол жеткізуге мүмкіндік бермейсіз.
3. Бейтаныс адресаттардан хаттарды ашпаңыз және ешқашан ұсынылған сілтемелерге өтпеңіз. Егер сіз спам хатын алсаңыз, оны жіберушіні бұғаттаңыз.
4. Мобильді қосымшаны жүктемес бұрын, оның көптеген жүктеулеріне көз жеткізіңіз, басқа пайдаланушылардың пікірлерін оқыңыз. Әрине, бағдарламаларды тек сенімді көздерден жүктеңіз.
5. Егер сіз жалпыға ортақ Wi-Fi арқылы қосылсаңыз, қауіпсіз VPN қосылымын пайдаланыңыз.
Автордың пікірі редакцияның көзқарасымен сәйкес келмеуі мүмкін
