Ол қазақстандық неонаталды офтальмологтарға жаңа туған сәбилердің көз торындағы тамырлардың өсуін ынталандыру үшін арнайы препаратты ресми түрде қолдануға рұқсат беретін Клиникалық хаттаманың ондаған айлар қатарынан қалай келісілгенін айтып берді.
Ол бүкіл Қазақстанға төрт неонаталдық дәрігер-офтальмолог бар күшін салса да шала туылғандардың барлығын диагностикалауға қабылдай алмайтынын айтты. Мұндай балалардың көбі тексеріліп үлгермей-ақ соқыр болып қалады, өйткені олар еліміздің ең шалғай өңірлерінен барады, ал диагностиканы туғаннан бастап 21-25 күнде қатаң түрде жүргізу керек. Ретинопатия анықтағаннан кейін көзге дереу – 24-72 сағат ішінде лазермен ота жасау керек.
2021 жылы Алматы қаласының №3 перинаталдық орталығына алғашқы ретиналды камераны сатып алғаныма 10 жыл толды. Осы уақыт ішінде ретинопатия жағдайы әлі шешілмеді.
Содан кейін Алматы мен Астанада, ZOOM-мен, қордың кеңсесінде және ресми кабинеттерде – Ана мен бала денсаулығын қорғау департаментімен, ҚР Денсаулық сақтау вице-министрімен көптеген кездесулер мен кеңесулер өткізілді, «Шала туған нәрестелердің ретинопатиясы» жобасы бойынша ҚР Денсаулық сақтау министрлігімен ынтымақтастық туралы меморандумға қол қойылды, біз оны қарапайым әрі түсінікті болуы үшін «Әлемді көремін» деп атадық.
Екі жыл үш айдың ішінде AYALA қоры мен біздің барлық серіктестеріміз, демеушілеріміз, жүз мыңдаған қазақстандықтар шала туған балаларға жай ғана «Мен көріп тұрмын» деген керемет сөздерді айтуына көмектесті! Біз Қазақстанның 18 мемлекеттік медициналық және ғылыми орталықтарына бірігіп тапсырған жабдықтармен 4500-ге жуық бала диагностикаланды. Елімізде ретинопатияға байланысты шала туған нәрестелерде көру қабілеті бойынша мүгедектік барынша - 0,6%-ға, яғни бір пайыздан төмен деңгейге дейін азайды. Жобаның басында жыл сайын 1000 шақты шала туған нәресте көру қабілетінен айырылған болатын.
2022 жылдың күзінде шала туған нәрестелерге ангиогенез ингибиторын енгізуге арналған клиникалық хаттама бекітілді – препарат «Луцентис» деп аталады. Біз осы препараттың 84 сауытын сатып алуға қайырымдылық жарнасын тарттық, олардың әрқайсысы бір баланың көру қабілетін сақтап қалды. Қазір мұндай препаратты қолданудың жақсы әсері соншалық, оған деген қажеттілік 2 есе жоғарылады.
Біздің 14 офтальмоскоп, 7 ретиналды камера және 5 лазер ешқашан бос тұрмайды. Күн сайын олардың көмегімен шала туған нәрестелерден басқа сәбилер де тексеріледі. Біздің құрал-жабдықтармен жабдықталған перинаталдық және ғылыми орталықтардағы барлық жаңа туған нәрестелер диагностикадан өтеді. Неонатальды офтальмологтар онда ретинопатияны ғана емес, сондай-ақ көру қабілеті бойынша түрлі патологияларды ең ерте кезеңдерде анықтайды. Бұл балаларды мүгедектіктен құтқарады.
Біз офтальмолог дәрігерлерді мемлекеттік медициналық орталықтарда жұмыс істеуді жалғастыруға, дамуға, кәсіби тұрғыдан өсуге ынталандырдық. Неонаталдық офтальмологияға 15 дәрігер келді. Іс жүзінде, біз балалар денсаулық сақтау саласында Қазақстан үшін жаңа бағыт ретінде неонаталдық офтальмологияны қалыптастыруға көмектесе алдық.
Бұл блогты оқып, «Керемет жобаны аяқтадыңыздар, жарайсыздар!» деп ойлап қалуларыңыз мүмкін. Бірақ Қазақстанда шала туған балалардың көру қабілеті бойынша мүгедектігін азайту жолындағы күрес жуық арада аяқталмайды.
Неонаталдық офтальмологиялық оталарға өзіндік құнынан төмен тарифтер бойынша, «Луцентис» препараты бойынша да шешілмеген мәселе бар - оны AYALA қоры қайырымдылық жарналарына сатып алады және перинаталдық орталықтарға береді, себебі мемлекеттік тарифтік торда белгіленген құн бұл препараттың босату құнын да, оны салатын дәрігерлердің жұмыс құнын да өтемейді.
«Төмен тарифтер - керемет қой!» - дейтін шығарсыздар. Алайда, бұл жағдайда, өкінішке қарай, қате пікір болады. Ретинопатия баланың екі көзінде бір мезгілде дамиды. Сондықтан көру қабілетін сақтап қалу үшін лазеркоагуляция екі көздің торында бірден жүргізіледі. Ал тариф бір көзге жасалған отаны ғана жабады. Екінші көзді дәрігер тегін жасайды. Ешқандай мәселе жоқ сияқты: тегін болса, тіпті жақсы. Бір қарағанда. Ал егер сізге толық 8 сағаттық жұмыс күнін емес, тек жартысын ғана төлейтін болса ше? Сізді қуанта қоймасы анық.
Офтальмолог дәрігерлер қазір мемлекеттік перинаталдық орталықтарда шала туған нәрестелермен ақысыз құлшыныспен жұмыс істеп жатыр деп айтуға болады.
Сондықтан, AYALA қайырымдылық қоры және басқа да қоғамдық ұйымдар ҚР Денсаулық сақтау министрлігімен тарифтермен қатар, неонаталды дәрігер-офтальмологтардың еңбекақы төлеу қорымен де жағдайды жедел өзгерту қажеттігі туралы белсенді жұмыс жүргізуде. Бақытымызға қарай, бізді естиді, өзгерістердің маңыздылығы мен қажеттілігін түсінеді. Сондықтан біз болашаққа оптимизммен қараймыз. Бұл үрдіс осы жыл бойы жалғасады деп ойлаймыз.
