Депутаттар Халықаралық еңбек ұйымының "Дамушы елдерді ерекше ескере отырып, ең төменгі жалақыны белгілеу туралы" №131 конвенциясына сәйкес ең төменгі жалақыны есептеу әдістемесін қайта қарауды ұсынып отыр, деп хабарлайды inbusiness.kz.
"Онда ең төменгі жалақы деңгейін анықтаған кезде жұмысшылардың өздерінің ғана емес, сонымен бірге олардың отбасыларының да қажеттіліктерін, елдегі жалақының жалпы деңгейін, өмір сүру құнын, әлеуметтік төлемдерді және әлеуметтік төлемдерді ескеру қажет делінген", – деді мәжілісмен Ерлан Смайылов.
Депутаттың айтуынша, есептеудің екі нұсқасы бар. Бір нұсқа жеткілікті тұтыну себетіне негіздеу. Бұл әдісте ең төменгі жалақының мөлшерін ескере отырып, министрліктер өздерінің жоспарларын ғана емес, сонымен қатар халықтың қажеттіліктерін де ескереді.
"Екінші нұсқа – ең төменгі жалақыны есептеу кезінде Кейтц индексін қолдану. Бұл заңмен белгіленген ең төменгі жалақының орташа (медиандық) жалақыға қатынасын білдіретін экономикалық көрсеткіш. Халықаралық валюта қоры ЕО елдері үшін Кейц индексінің орташа мәнін 60%-ға деңгейінде қарастыруды ұсынады, ал ЕО елдерінің көпшілігінде индекс мұндай мәнге ие. Төменгі көрсеткіш ресми ең төменгі жалақының орташа жалақыдан аз екенін көрсетеді. Халықаралық еңбек ұйымының ұсынысы бойынша Кейтц индексі 50 пайызды құрауы тиіс", – деп түсіндірді Смайылов.
Ол ең төменгі жалақыға қатысты жағдай еңбекақы төлеу саласындағы мәселелердің бір ұшы ғана екенін айтты.
"Қазақстан қоғамы проблемалық мәселелерді шешуде Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің агрессивті белсенді ұстанымын көріп отырған жоқ. Министрлік ел азаматтарының мүддесі үшін еңбек және әлеуметтік саланы тұрақты дамыту идеологиясынан әлдеқашан алыстаған. Бұл бюджеттік және заңнамалық мүмкіндіктердің жоқтығын көрсетеді. Психологтар мұны "жаттанды дәрменсіздік" синдромы деп атайды", – дейді мәжілісмен.
Елдің тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамуы және қазақстандықтардың лайықты өмір сүру деңгейін қамтамасыз ету үшін еңбек саласының стратегиялық маңыздылығын, сондай-ақ Еңбек министрлігінің осы негізгі саладағы қатынастарды ұзақ мерзімді тиімді басқаруға қабілетсіздігін ескере отырып, ведомствоны Еңбек министрлігі мен Қоғамдық даму министрлігі деп бөлу дұрыс сияқты, деді ол.
"Құрылған Еңбек министрлігі жаңа Ұлттық еңбек саясатын әзірлеуі керек. Оның басымдығы табысы төмен, жұмыс істейтін қазақстандықтардың мәселелерін, жұмыс берушілердің мүдделерінің талабын, зейнетақы жүйесін, жұмыссыздықты, кедейлік проблемаларын шешу болуы керек. Сонымен қатар бұл тәсіл билік пен қоғам арасындағы жаңа әлеуметтік келісімшарттың негізіне айналады", – деп түсіндірді мәжілісмен.
Сондай-ақ депутаттың пікірінше, қызметкерлердің білім деңгейіне, біліктілігіне байланысты жалақыны саралауды ескере отырып, әлеуметтік әділеттілік қағидаттарының сақталуын қамтамасыз ететін еңбекақы төлеудің арнайы мөлшерін анықтау мақсатында еңбекақы төлеу жүйесін жаңғырту қажет.
"Дамушы елдер үшін ең төменгі жалақыны белгілеу туралы" Халықаралық еңбек ұйымының №131 конвенциясы ратификациялансын. Конвенцияға сәйкес, ең төменгі жалақы деңгейін анықтау кезінде жұмысшылардың өздерінің ғана емес, олардың отбасыларының да қажеттіліктерін ескеру, сонымен қатар елдегі жалақының жалпы деңгейін, өмір сүру құнын ескеру қажет", – деп түйіндеді спикер.
