Пайдаланушылар тек хабарласып қана қоймайды, осы мобильді құрылғылар арқылы тамаққа тапсырыс береді, такси шақырады, несие төлейді.
Телефон өндірісі цифрландыру мен ақпараттық технологиялар қарыштап дамыған кезеңде ең табысты бизнес түрлерінің бірі екені даусыз. Нарық үшін талас танымал брендтер арасында толассыз жүріп жатыр.
IDC зерттеуіне сәйкес, 2023 жылы әлемде шамамен 1,17 миллиард смартфон сатылды. Apple компаниясы тарихта алғаш рет жыл сайынғы смартфондар сатылымы бойынша бірінші орынды иеленді.
Ол 2011 жылдан бері тұғырдың ең жоғарғы сатысында тұрған оңтүстіккореялық Samsung компаниясынан асып түсті. IDC сарапшылары Apple табысын бірнеше факторлармен байланыстырады.
Атап айтқанда, премиум құрылғылардың танымалдығы бүкіл әлемде өсіп келеді. 2023 жылы олардың жалпы жеткізілімдегі үлесі 20%-дан асты.
Сонымен қатар сатып алу бағдарламалары мен пайызсыз несиелеу ұсыныстары iPhone сатылымының өсуіне ықпал етуде. Телефон нарығындағы сан түрлі бас айналдырар брендтер мен креативті өнімдердің көптігіне қарамастан, бағасы басқаларынан едәуір қымбат Apple өнімдері неге осыншама сұранысқа ие? Apple-дың сәттілік формуласын зерттеп көрдік.
Соңғы 17 жыл ішінде iPhone өнімдерінің бағасы қымбат болуына қарамастан, үнемі сұранысқа ие болатыны маркетологтарды таң қалдырып келеді. iPhone – сән-салтанаттың белгісі.
Ол үшін адамдар ақша жинайды, әлеуметтік және экономикалық жағдай өлшемі ретінде көзқарас қалыптасқан. Барлығын бірдей жасай алатын смартфондар мұхитында Apple компаниясының құрылғысы өз орнына ие болып және бедел мен премиумның белгісі болып қалып отыр. Apple-дың сәттілік формуласы сән немесе зергерлік брендтер әлемінде болатын парадигма, бірақ технологиялық салада сирек кездесетін құбылыс.
2023 жылы Apple 234,6 миллион смартфон сата алды, нәтижесінде әлемдік нарықтың 20,1% үлесіне ие болды. Салыстыру үшін бір жыл бұрын бұл көрсеткіштер 226,3 млн және 18,8% болған. Өнеркәсіптің жалпы қысқаруына қарамастан, жыл сайын iPhone сұранысы 3,7%-ға өсті. Сарапшылар үздік үш жеткізушілердің арасында тек Apple ғана оң динамика көрсете алғанын атап өтті.
2023 жылдың қорытындысы бойынша Samsung екінші орында 226,6 миллион дана сатылды, бұл нарықтың 19,4% құрайды. 2022 жылы оңтүстік кореялық компания 262,2 миллион смартфон (жалпы көлемнің 21,7%) сатты. Осылайша, бір жылдағы сатылым 13,6%-ға төмендеді. Үздік үштікті Xiaomi 145,9 миллион сатылыммен және 12,5%-бен аяқтады. Бұл қытайлық компанияның жөнелтілімдері бір жылмен салыстырғанда 4,7%-ға азайды.
Үздік бестікке сәйкесінше 103,1 миллион және 94,9 миллион сатылған қытайлық Oppo және Transsion кірді. Бұл компаниялардың акциялары 8,8% және 8,1% болды. Oppo жеткізілімдері 2022 жылмен салыстырғанда 9,9%-ға азайса, Transsion үшін олар 30,8%-ға өсті. Бұл Transsion құрылғыларының (iTel Mobile, Tecno Mobile және Infinix Mobile брендтері) ең ірі смартфон нарықтарының бірі Үндістанда танымал болуымен байланысты.
Ең қызығы, ең көп сатылған телефон маркалары бойынша да Apple өнімдері көш бастап тұр. Ең көп сатылған маркалардың арасында бесінші орыннан тоғызыншыға дейін әртүрлі iPhone үлгілері ие болды.
Осылайша, Samsung Galaxy A13 құрылғысынан кейін iPhone 13 Pro келеді, ал алтыншы орында iPhone 12, 2021 жылдың ең көп сатылатын смартфоны. iPhone 12 сатылымы 2022 жылы АҚШ, Жапония және Қытайда күшті болды.
Apple құрылғыларының келесі буындарын шығару кезінде бағаның төмендеуі iPhone 12-ге сұранысты сақтауға көмектесті. Құрылғының 5G технологиясын қолдауы маңызды рөл атқарды. Рейтингтегі жетінші және сегізінші қатарларды сәйкесінше iPhone 14 және iPhone 14 Pro соңғы үлгілері иеленді. Келесі кезекте iPhone SE. Бұл құрылғы Жапонияда 2022 жылы жақсы сатылды.
Екінші жағынан, біз iPhone-ды қарапайым тұтыну өнімі сияқты үнемі ауыстырамыз. Тұтынушы 1000 долларға қымбат бренд сағатын сатып алса, ол он жыл немесе одан да көп қызмет етеді деп үміттенеді, ал Apple адамдарды екі-үш жыл сайын жаңа қымбат iPhone сатып алуға итермелейді. Мұның сыры неде?
Психолог Ғайнижамал Наурызбаева адамдардың iPhone-ның соңғы үлгілеріне неліктен құмар екенін айтты, тіпті олар үшін несие алуға дайын адамдардың психологиялық портретін жасап берді.
"Адамдар сүйіктісінің, жұмыстағы әріптестерінің және бәсекелестерінің таңғалу көзқарасын туғызу үшін осындай қымбат дүниені сатып алады. Олар өздерін заттар арқылы мойындатуға тырысады. Басқа адамдарға қымбат телефоны арқылы бірнеше дүниені ұғындырғысы келеді. "Мен эксклюзивпін" (жаңадан шыққан модельді телефон трендте екенін көрсетеді). "Мен баймын" (жаңа iPhone сатып алатын мүмкіндігім бар, құрметке лайықпын). Психология тұрғысынан сәнді затты алуға деген ұмтылыс адамдардың әлеуметтік тіршілік иелері екендігімен түсіндіріледі. Жасөспірімдерге бұл тұтынушылық несиені бір жыл, тіпті бес жыл төлеуге тура келеді деп ойлаудан гөрі, олардың әлеуметтік тобының бір бөлігі болу әлдеқайда маңызды. Сән – қоғамның белгілі бір бөлігін біріктіретін нәрсе", - дейді ол.
Психолог дизайнерлік киімдердің, танымал бейне ойындардың, сериалдардың, кітаптардың жаңалықтардың трендте болуының артында тобырлық сана тұрғанын еске салды. Бұл адамдардың әлеуметтік тобында қалуға, оның толыққанды бөлігі болуға, бір толқында сөйлесе білуге деген ұмтылысымен байланысты. Осы арқылы өзінің қоғамдағы орнын биіктеткісі келеді. Кез келген адамға өзіне тәнті болғанын сезу ләззат сыйлайды. iPhone да Adidas, Toyota және басқа брендтер сияқты нарықты жаулап алған. Сондықтан да студент жастар қымбат телефонның танымалдығын арттырып жатыр.
Дегенмен маркетологтар басқасы тұжырым жасайды. Маркетолог Арай Анафияева бұл ұтымды маркетинг пен креативті ойлаудың жемісі деп отыр.
"iPhone шығарылғаннан бері айналасындағы нарықпен салыстырғанда әрқашан қымбат болды. Көптеген адамдар көтере алмайтын және бір желіге құлыптаулы телефоннан алуға болатын белгілі бір құпия мен эксклюзивтік болды. Бұған Apple компаниясының "Басқаша ойлау" беделін, Стив Джобстың харизмасын және алғашқы iPhone телефондарының техникалық бірегейлігін қоссаңыз, сәттілік формуласы – осы", - дейді ол.
Неліктен iPhone? Осы сұрақты IT маманы Наркез Боранбаеваға қойдық.
"Кез келген смартфонның басты сипаттамасы – байланыс сапасы. Әртүрлі өндірушілердің смартфондарын салыстыратын болсақ, Apple абсолютті жеңімпаз болып шығады. iPhone-да ең тұрақты және айқын сигнал бар. Жаңа iPhone моделін сатып алуды шешсеңіз, ескісін әрқашан сатуға болады. Жаңа гаджетке аздап қосуға тура келеді. Бұл басқа өндірушілердің смартфондарында жоқ. Басқаларының бағасы iPhone-ға қарағанда тез құлдырайды", - дейді ол.
Ол техникалық тиімділігін де тізіп берді.
"iPhone телефондарының артықшылықтарына мыналар жатады: дербес компьютерге қарағанда көп мәселелерді шешеді, өнімді тұтынушыға бейімдеу, әртүрлі сипаттамалары бар үлгілердің үлкен диапазоны, ең озық бағдарламалық қамтамасыз ету, тұрақты автоматты жаңартулар, тамаша дисплей, сәнді камера, автономия, жоғары сапалы құрастыру, жоғары өнімділік", - деді Наркез Боранбаева.
Сарапшының пікірінше, iPhone – бұл жай смартфон емес, жеке экожүйе. Параметрлермен айналысуға бірнеше сағат жұмсаудың қажеті жоқ. Смарт құрылғы бәрін өздігінен жасайды.
"iPhone сатып алғанда, пайдаланушы барлығын бірден алады. Мұнда басқа брендтердегідей "салу" жоқ. Барлығы оңтайландырылған және біріктірілген. Сондықтан шығарылым күні жаңа iPhone үшін кезек әлі де жойылмайды", - деді IT сарапшы.
