Қазақстанның тауар айналымы 2020 жылмен салыстырғанда 2021 жылы 17,4%-ға өсіп, 101,5 млрд долларды болды, деп хабарлайды inbusiness.kz тілшісі finprom.kz-ке сілтеме жасап.
Жалпы тауар айналымының шамамен төрттен бірі ЕАЭО елдерімен жасалған. Оның жалпы сомасы 26,1 млрд АҚШ долларын құрады, бұл 2020 жылғы қаңтар-желтоқсанмен салыстырғанда 28%-ға артық. Қазақстан Республикасының жалпы тауар айналымында ЕАЭО үлесі бір жылда 23,2%-дан 25,7%-ға дейін өсті.
Қазақстан мен ЕАЭО арасындағы тауар айналымының барлық көлемі бір ғана Ресейге тиесілі. Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы арасындағы сауда көлемі бір жылда 29,1%-ға өсіп, 2021 жылы 24,2 млрд доллар болды. Ресейдің ЕАЭО елдерімен тауар айналымындағы үлесі бір жылда 92,3%-дан 92,9%-ға, ал Қазақстан Республикасының жалпы тауар айналымындағы үлесі – 21,4%-дан 23,9%-ға дейін өсті.
Дегенмен ЕАЭО-ның қалған елдерімен сауда көлемі де өсті: Қырғызстанмен – 14,4%-ға, 970,8 млн АҚШ долларына дейін, Беларусьпен – 15,7%-ға, 858,7 млн АҚШ долларына дейін, Армениямен – 34,1%-ға АҚШ 19,1 млн долларға дейін.
Қазақстанның ЕАЭО елдерімен тауар айналымындағы экспорт үлесі бір жыл бұрынғы 28,1%-дан 29,3%-ға артты. Саладағы экспорт көлемі 7,6 млрд АҚШ долларын құрайды, көрсеткіш 34,9%-ға артты.
Қазақстанның ең ірі сауда әріптесі Ресейдің үлесіне ЕАЭО елдеріне қазақстандық экспорттың 90,4%-ы немесе 6,9 млрд доллар тиесілі.
2021 жылы 1,6 млн тонна темір және тот баспайтын болаттан жасалған бұйымдар, 9,5 млн тонна темір рудасы, 508,5 мың тонна бейорганикалық химия өнімдері, асыл металдардың қосындылары, сирек металдар және радиоактивті элементтер, 749,8 мың тонна қара металл қалдықтары мен сынықтары және т.б. тасымалданды.
Қазақстаннан ЕАЭО-ның қалған елдеріне экспорт көлемі келесідей бөлінді: 625,2 млн АҚШ доллары Қырғызстанға, 97,6 млн АҚШ доллары Беларуське, 9,3 илн АҚШ долларына тауар Арменияға жіберілді.
Қазақстанға импорт тиісінше ЕАЭО елдерімен тауар айналымының 70,7%-ын немесе 18,4 млн долларды құрады, жылдық өсім 25,4%-ды құрады. Одақ елдерінен жеткізілімдердің 94%-ы дерлік Ресейдің үлесіне тиді – 17,3 млрд АҚШ доллары.
2021 жылы Ресейден Қазақстанға 31,6 мың автокөлік, 684 мың тонна темір және тот баспайтын болаттан жасалған құймалар, 590,2 мың тонна шикі мұнай мен мұнай өнімдері және т.б. жеткізілді.
Өз кезегінде Беларусьтен 761,1 млн доллар, Қырғызстаннан 345,6 млн доллар, Армениядан 9,7 млн долларға тауар импортталды.
Биылғы жылы ЕАЭО елдерінен Қазақстанға тауарлар ағыны Ресей мен Беларуське қарсы санкциялар енгізу аясында айтарлықтай артуы мүмкін.
Finprom.kz дерегінше Ресей нарығының қазақстандық нарыққа қысымы да айтарлықтай артуы ықтимал.
Еске сала кетейік, 24-25 ақпанда Нұр-Сұлтанда ЕАЭО елдері үкімет басшыларының саммиті өтті, оның барысында Еуразиялық үкіметаралық кеңестің 9 актісі қабылданып, тауарлардың электронды саудасын реттеуге ерекше назар аударылды.
Сонымен бірге 2 наурызда Мәскеуде Қазақстан мен Ресей арасындағы ынтымақтастық жөніндегі үкіметаралық комиссияның 23-ші отырысы болып өтті. Primeminister.kz ресурсының хабарлауынша, тараптар сауда-экономикалық ынтымақтастық саласындағы өзара іс-қимыл мәселелерін талқылады. Оның ішінде отын-энергетика кешені, өнеркәсіп, көлік, ауыл шаруашылығы және т.б. салалар қамтылған.
Құралай Құдайберген
