Павлодар облысында кальциленген сода зауытының жобасы 2019 жылдан бері талқыланып келеді, деп хабарлайды inbusiness.kz тілшісі.
"Павлодар-Сода" ЖШС облыс орталығында жылына 200 мың тонна кальциленген сода шығаратын зауыт салмақ. Сол арқылы аталмыш өнімге деген отандық сұранысты толығымен өтеп, қалғанын сыртқа сатуға бейілді. Бүгінде елдегі кәсіпорындар 50 мың тонна импорттық тауарды тұтынады. Ал "Павлодар-Сода" компаниясының негізгі сатып алушысы "Қазақстан алюминийі" АҚ болмақ.
Алайда облыс тұрғындарының басым бөлігі бұл жобаның жүзеге асуына түбегейлі қарсы. 2019, 2020 жылдары өткен қоғамдық тыңдаулар кезінде экологтар сода зауытының қоршаған ортаға әкелер зияны орасан зор екенін айтып, дабыл қақты. Жақында үшінші рет өткен қоғамдық тыңдауда да бірқатар олқылықтардың бары анықталды.
Экологиялық технологиялар жөніндегі құзіреттілік орталығының директоры Ахан Өмірбектің сөзіне қарағанда, қоршаған ортаға әсер туралы жобаны жасаған "Восток Экология ПВ" компаниясы бастапқы нұсқасына өзгерістер енгізді. Бірақ әлі де жетілдіретін тұстар бар.
"Зауыт энергияны көмірден емес, газдан алатын болды. Сол арқылы атмосфераға шығатын қалдықтың көлемін азайтуға мүмкіндік бар. Оған қоса, жылу электр орталығынан зауытқа дейін жоғары қысымды бу құбырын салу туралы ойдан бас тартып, оның орнына сұйық прогрессивті жылу таратқышқа ауысады. Бұл жүйе тұйық циклде жұмыс істейтіндіктен, қоршаған ортаға қалдықтар шығармайды. Сол сияқты жоба авторларына Ертістен алатын суды белгіленген талаптарға дейін тазартып, өңдеп, өзенге қайта құю жолын қарастыруға кеңес беремін", - деді Ахан Өмірбек.
Суды пайдалануға қатысты сын-ескертпені белгілі эколог Светлана Могилюк те айтты. Жоспар бойынша, өндірістік қажеттілік үшін Ертістен жылына 1,8 млн текше метр су алынады. Бұл – өте үлкен көлем.
"Сұранысы аз өндірісті бастағаннан гөрі дайын өнімді сырттан сатып алған әлдеқайда дұрыс. Егер аймақта бұл жоба жүзеге асса, өнеркәсіпті дамыту ісі мүлде тоқтайды. Себебі бүкіл қала халқы тұтынатын судың оннан бір бөлігін және кәсіпорындар алатын судың шамамен 8%-ын сода зауытына берсек, тапшылықтың туындайтыны анық. Жаңадан салынатын нысандарға керек суды бір ғана өндіріс орнына бергелі тұрмыз", - деді Светлана Могилюк.
Онлайн режимде өткен бұл қоғамдық тыңдауда айтылған ескертулер ескеріліп, жобаға өзгерістер мен толықтырулар енгізілетін болды. Содан соң зауытты салу-салмау мәселесі тағы да қаралады.
Жобаның жүзеге асуы күмәнді болып тұрғанмен, оған инженерлік-коммуникациялық желілер тарту жұмыстары жүргізіл жатыр. Ол үшін облыстық және республикалық бюджеттен барлығы 460 млн теңге шамасында қаржы бөлінді.
Бұған дейін облыстық кәсіпкерлік және индустриялық-инновациялық даму басқармасы кәсіпорын барлық экологиялық талаптарға сәйкес іске қосылған соң ғана инфрақұрылым инвесторға сенімді басқаруға берілетінін айтқан болатын. Егер жоба қоғам тарапынан қолдау таппаса, инженерлік желілерді өндірістік аймақта ашылатын басқа кәсіпорындар пайдаланады.
Ажар Дәулетова
