Қазақстан футбол федерациясының (ҚФФ) қызметі әлемдегі ең ірі футбол ұйымдары – ФИФА және УЕФА-мен тығыз ынтымақтастық орнатуға бағытталған. ҚФФ баспасөз қызметі мәлім еткендей, ынтымақтастықтың басты мақсаты қазақстандық футболдың халықаралық маңызын нығайту ғана емес, сонымен қатар құнды тәжірибе жинақтау, сондай-ақ Қазақстанда бұқаралық және жасөспірімдер футболын дамытуға бағытталған стратегиялық маңызды бағдарламаларды жүзеге асыруға қаржылық қолдау көрсету болды.
– Әділет Назарбайұлы, халықаралық ұйымдармен (ФИФА және УЕФА) ынтымақтастықтың егжей-тегжейлерімен бөліссеңіз. Бірлескен бастамаларыңыздың негізгі бағыттары қандай?
– Әрине, ФИФА және УЕФА-мен ынтымақтастық Қазақстан футболының табысты дамуының негізгі элементтерінің бірі болып табылады. Бұл серіктестіктер ортақ мақсаттарға жету үшін күш-жігерді біріктіруге, тәжірибе және ресурстармен алмасуға мүмкіндік береді. Ынтымақтастықтың негізгі бағыттары инфрақұрылымды, бұқаралық футболды дамыту және футбол қызметкерлерінің біліктілігін арттыруды қамтиды. Бұл бағдарламаларды жүзеге асыру тұрақты бірлескен жұмысты және барлық тараптардың қажеттіліктері мен талаптарын терең түсінуді талап етеді. ФИФА және УЕФА-мен бірлескен жұмысымыз Қазақстан футболына оның тұрақты дамуы мен халықаралық аренада табысқа жетуін қамтамасыз ете отырып, әлемнің үздік тәжірибелерін енгізуге мүмкіндік береді.
– ҚФФ Қазақстандағы футбол инфрақұрылымын дамытуда халықаралық серіктестермен қалай әрекеттеседі?
– Біз үшін халықаралық серіктестермен белсенді ынтымақтастық өте маңызды. ФИФА мен УЕФА жүзеге асырып жатқан Forward және HatTrick бағдарламалары аясында біз Қазақстандағы 70 футбол алаңын жаңартуға қаржы бөлдік. Бұл бағдарламалар халықаралық ынтымақтастық ұлттық футболды дамытуға қалай өзгеріс әкелетінінің тамаша үлгісі. Стратегиямызды және Мемлекет басшысының тапсырмасын ескере отырып, біз еліміздің өңірлеріндегі футбол алаңдарын жаңарту бағдарламасын әзірледік, онда органикалық қиқым мен құм қосылған заманауи жасанды көгалын орнату қарастырылған. Ақтөбе, Шымкент, Алматы, Талдықорған және Ақтау қалалары бұл жобаны жүзеге асыруды бірінші болып қолға алмақ. Бірақ, ең бастысы, мұндағы мақсатымыз тек техникалық жөндеу ғана емес. Біз мұны жастар мен бұқаралық футболды одан әрі дамыту және насихаттау мүмкіндігі ретінде қарастырамыз. Бұл біздің Қазақстан футболының болашағына қосқан үлесіміз.
– ҚФФ бұқаралық футбол саласында қандай негізгі бастамаларды жүзеге асырып жатыр және бұл саладағы халықаралық ынтымақтастықтың әсері қандай?
– Бұқаралық футбол – біздің спортымыздың жүрегі мен жаны. Бұл кәсіби футболдың іргетасы және әрбір жас футболшының саяхаты осы жерден басталады. УЕФА және басқа серіктестермен бірлесе отырып, біз бірқатар бастамаларды қолға алып отырмыз. Мәселен, биыл еліміздің 20 облысында екі мыңнан астам жас қатысушыларды қамтыған "Менің ойыным" атты қыздар фестивалін сәтті өткіздік. Одан бөлек, дене шынықтыру пәнінің мұғалімдеріне футбол төрешісі мамандығы бойынша білім алуға мүмкіндік берілді. Сонымен қатар, УЕФА және Disney-мен серіктестікте қыздарды футболға тартуды көздейтін Playmakers жобасы іске қосылды.
"Арнайы және инклюзивті білім беруді дамытудың ұлттық ғылыми-практикалық орталығы" және УЕФА-мен бірлесе отырып, біз әртүрлі сынып оқушылары мен колледж студенттері үшін финалдық турнирлерді ұйымдастырдық. Бұл жоба 60-тан астам команда мен 800 жас ойыншыны қамтыды.
Биылғы жылдың басында біз УЕФА-мен бірлесе отырып, еліміздің түкпір-түкпіріндегі балалар үйіндегі мыңнан астам баланы қамтыған фестивальдер өткіздік. Бұл бағдарлама Қазақстанның 10 облысындағы 32 балалар үйінен 1154 баланы қамтыды.
Біздің басымдылықтарымыздың бірі – инклюзивтілік. Биыл Алматыда УЕФА қолдауымен ерекше қажеттіліктері бар адамдар үшін футболды дамытуға арналған семинар өтті. Бұл жоба футболды барлығына қолжетімді ету жөніндегі біздің бірлескен міндеттемеміздің үлгісі.
– 2022-2023 жылдары УЕФА-мен бірлесіп білім беру бағдарламалары аясында ҚФФ қандай бастамалар мен іс-шараларды жүзеге асырды?
– 2022-2023 жылдар аралығында ҚФФ тәжірибе алмасу және футбол қызметкерлерінің біліктілігін арттыру мақсатында еуропалық ұлттық қауымдастықтармен белсенді қарым-қатынас орнатты. Бұл ынтымақтастық UEFA CFM спорт менеджменті бойынша білім беру жобасын жүзеге асырды. Тренинг футбол ұйымдарын басқарудың барлық аспектілерін қамтиды, соның ішінде қаржы, маркетинг және адам ресурстары. Дәрістерді УЕФА сарапшылары мен Еуропаның жетекші университеттерінің профессорлары оқиды.
2022 жылы тиімді өзара әрекеттесу ортасын құру және құзыретті мамандарды қалыптастыру бойынша стратегиялық бағыт аясында УЕФА алғаш рет ҚФФ-ға UEFA STEP білім беру курсын ұйымдастыруды тапсырды. Осы курс аясында Орталық Азия елдерінен мамандарды шақырдық. Бұл Бішкекте түркітілдес елдер бірлестіктері басшыларының кездесуімен жалғасып, ынтымақтастықты нығайту және бірлескен жобаларды жүзеге асыру мүмкіндіктері талқыланды.
Бапкерлік білім бойынша біз айтарлықтай жетістіктерге қол жеткіздік: біз тегін негізде UEFA С категориясы бойынша 150 маманды оқыттық, 24 жаттықтырушы UEFA В санаты бойынша білім алды, тағы 18 жаттықтырушы UEFA PRO категориясы бойынша оқытылды.
– ФИФА президенті Джанни Инфантиноның Қазақстанға сапарының маңызды тұстары қандай?
– 2023 жылдың мамыр айында Қазақстан ФИФА президенті Джанни Инфантиноны қабылдады. Бұл сапар Қазақстан футболының әлемдік деңгейде танылып, құрметтелетінін растайтын айтулы оқиғаға айналды. Сапар барысында Джанни Инфантино Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевпен кездесіп, онда ФИФА-мен ынтымақтастықтың негізгі аспектілері мен Қазақстандағы футболды дамыту перспективаларын талқылады. ФИФА президенті ҚФФ бастамалары мен бағдарламаларын жоғары бағалап, қолдады. Бұл ретте Инфантино қыздар арасындағы мектеп лигасының ашылуына белсене қатысып, әйелдер футболын дамытудың маңыздылығы мен басымдылығын атап өтті.
– ҚФФ-тің ФИФА мен УЕФА арасындағы ынтымақтастықтың келешегі қандай?
– Соңғы жетістіктерге қарағанда, ҚФФ мен ФИФА мен УЕФА арасындағы ынтымақтастықтың келешегі зор. 2022 жылы УЕФА Алматыда сәтті өткен 19 жасқа дейінгі қыздар арасындағы 2022/23 жылғы Еуропа чемпионатының іріктеу турнирінің матчтарын өткізуді Қазақстанға сеніп тапсырды. Бұл біздің халықаралық іс-шараларды сапалы ұйымдастыруға қабілетті екенімізді дәлелдейді.
Біз әлемдік футбол аренасында өз позициямызды нығайтуға белсенді түрде ұмтылудамыз. 2026/27 жылғы 19 жасқа дейінгі Еуропа чемпионатын Алматы мен Шымкентте өткізуге өтінім берілді. Бұл сұрақтың жауабы ағымдағы жылдың қыркүйек айында белгілі болады деп күтілуде.
Сондай-ақ УЕФА ұсынған испаниялық маман Хуан Антонио Мариннің басшылығымен сот жүйесіндегі жетістіктерді де айта кеткен жөн. Біздің төрешілер мен делегаттар халықаралық матчтарға белсене қатысып, өз жұмыстарына жоғары баға алып жүр. Матчтарды ұйымдастыруға және жарыс ережелерін сақтауға жауапты ұлттық делегаттар институтын дамытуға ерекше назар аударылады.
Табысты ынтымақтастықтың тағы бір жарқын көрінісі - біздің өкілдердің УЕФА-ның әртүрлі комитеттеріне енуі. Қазақстандық мамандар ұлттық қауымдастықтар, футзал және жағажай футболы комитетінің, Fair Play және әлеуметтік жауапкершілік, стадион қауіпсіздігі комитетінің, ойыншылардың мәртебесі жөніндегі комитеттің, трансфер және матч агенттерінің мүшелері болып табылады.
Тағы бір айта кететін жайт, күні кеше ҚФФ бірінші вице-президенті Олжас Абраев УЕФА Суперкубогы үшін "Манчестер Сити" мен "Севилья" арасындағы ойынның УЕФА делегаты болып тағайындалды.
Халықаралық ұйымдардың Қазақстанға артқан сенімі, әлеуметтік және білім беру бағдарламалары деңгейіндегі ықпалдастық еліміздің еуропалық футбол деңгейінде шешім қабылдауға белсенді қатысуына мүмкіндік береді.
