Қашаған кен орнының операторы North Caspian Operating Company (NCOC) inbusiness.kz сайтына осы жайтқа қатысты түсініктеме берді.
Бүгінгі таңда келісім тараптары – "ҚазМұнайГаз" ҰК АҚ (16,88%), ENI, Total, Exxon Mobil, Shell (барлығы 16,81%), CNPC (8,33%), Inpex (7,56%) компаниялары.
Белгілі болғандай, "PSA" ЖШС уәкілетті органы NCOC (Қашаған) және КПО (Қарашығанақ) консорциумдарына жалпы сомасы 16,5 млрд долларға рекордтық талаптар қойды. Оның 13 млрд доллары Қашаған кен орнын игеру жобасы бойынша серіктестерден, ал 3,5 млрд долларға жуығы Қарашығанақ жобасындағы серіктестерден.
PSA ЖШС бас директоры Бекет Ізбастин Қазақстанның негізгі болжамдары 2-кезеңді жүзеге асыруға және Қашағанды толық ауқымды игеруге байланысты екенін айтты. Мердігер компания оларды игеру жобасының бір бөлігі ретінде ұсынған және қарастырған, яғни 2А фазасы шеңберінде 2027 жылға қарай 500 мың баррель өндіру; 2В фазасы шеңберінде 2030 жылға қарай тәулігіне 700 000 баррель өндіру; 2С кезеңінің бөлігі ретінде 2036 жылға қарай тәулігіне 900 000 баррель өндіру; 3-кезең бойынша 2042 жылға қарай тәулігіне 1 100 млн баррель өндіру.
Оның айтуынша, бұл болжамдарды мердігер жоспарланған мерзімде орындамауы мүмкін, себебі үшінші тарапқа шикі газ жеткізуді көздейтін Қашағанды игерудің "тәуекелді" концепциясы таңдалған.
Inbusiness.kz сайтының "бұл жоспарларды орындауға бола ма" деген ресми сауалына NCOC жауап берді.
Ақпаратқа сүйенсек, IIA және IIB фазалары сәйкесінше негізгі жобалау (BP) және Pre-BP кезеңдерінде. NCOC өзінің жұмыс көлемін, соның ішінде шикі газды өңдеу зауыты сияқты қосымша саланың техникалық-экономикалық негіздемесін сәтті аяқтауда. Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Солтүстік Каспий бойынша өнімді бөлу туралы келісім акционерлері арасында Қашаған кен орнындағы болашақ кеңейту жобалары бойынша келіссөздер жалғасуда.
2020 жылы Қашаған акционерлері Қаржы министрлігі жүргізген салықтық тексерудің заңсыздығына қатысты Қазақстанға қарсы арбитражға бастамашылық еткен. Бұл талап арыз бойынша Қазақстан Республикасы Салық кодексі бойынша салықтық тексеру жүргізу құқығы барын жеткізді. Арбитраж жалғасуда.
2022 жылы Қашаған акционерлері жылдық жұмыс бағдарламасы мен 2022 жылға арналған бюджетке қатысты сараптамалық талқылауға бастамашылық жасады. Осы талап-арызда мердігер уәкілетті органның және Қазақстанның жылдық жұмыс бағдарламалары мен бюджеттерді бекіту құқығын даулады, соның нәтижесінде Тауарды бөлу туралы келісім мүдделер теңгерімінің елеулі әкеп соғады. Бұл мәселеге қатысты оператор, мердігер компаниялар өздерінің Солтүстік Каспий бойынша өнімді бөлу туралы келісімі, ҚР заңнамасына, сондай-ақ қолданылатын стандарттар мен озық тәжірибелерге сәйкес деп есептейтінін жеткізді.
Ал 2022 жылы мердігер Қашаған кен орнындағы апаттың себебін неге түсіндірмеген?
Оператор болған жағдайды сараптау, бағалау әлі күнге дейін жүргізіліп жатыр, оның ішінде біраз уақытты қажет ететін арнайы зертханалық тексерістер бар, деп жауап берді.
Экология және табиғи ресурстар министрлігінің North Caspian Operating Company-ға күкіртті сақтау бойынша арызына қатысты, NCOC нысандарында ҚР мемлекеттік органдары экологиялық инспекция жүргізілгенін жеткізді. Оператор күкіртті сақтауға қатысты айыппұл санкциялары туралы бейхабар екенін хабарлады. NCOC күкіртті сақтау бойынша жұмыстарды ҚР заңнамасына сай жүргізетінін мәлімдеді.
2023 жылы Қазақстан Қашаған акционерлеріне қарсы 2010-2018 жылдар аралығындағы жалпы сомасы 13 млрд долларға шешілмеген даулар бойынша бұрын қозғалған сот ісі бойынша төреші тағайындағаны туралы жауап хатта: "Процесстің құпия сипатын ескере отырып, біз қосымша түсініктеме бере алмаймыз", – деп жауап берген.
Еске сала кетсек, бұған дейін Қазақстанның Қарашығанақтағы үлесінен түскен таза табысы бір жылда екі есеге өскені белгілі болған еді. PSA ЖШС бас директорының жобалар жөніндегі орынбасары Нұрлан Серік өзігің сұхбатында уәкілетті орган Қашаған мен Қарашығанақ бойынша келісімшарттарды бұзу немесе қайта қарау туралы мәселе көтерілмегенін хабарлады.
