Ең пайдалы сусындар – қантсыз, алкогольсіз, тым майлы емес түрлері. Көпшілігіміз тәтті шырындар мен йогуртты жақсы көреміз. Олардың адам ағзасына қалай әсер ететініне мән бере бермейміз.
Сусындарға шөлді қандыруға көмектесетін барлық нәрсе кіреді: су, ыстық сусындар, смузи, шырындар, ашытылған сүт өнімдері.
Су ішу маңызды. Ылғалдануды тиімді қалпына келтіруге көмектесетін және дұрыс тамақтанудың бір бөлігі болатын сусындарды таңдай білу маңызды. Сусындардың (соның ішінде йогурттар, тәтті шырындар мен газдалған сусындар) бәрі бірдей пайдалы емес.
Мәселен, құрамында қант, кофеин және алкоголь бар сусындардың ағза үшін пайдасынан зияны көп.
Олардан толығымен бас тартудың қажеті жоқ, бірақ оны теріс пайдаланбау керек. Қара су, қантсыз, алкогольсіз, майсыз сүт және ашытылған сүтті сусындар ағзаға қажет.
Бір сөзбен айтқанда, қосымша қоспасыз сусындар ағзаны ылғалдандыруда, қажетті микроэлементтермен қамтамасыз етуде пайдасы ұшан теңіз.
ДДСҰ құрамында зиянды қант қоспасы бар өнімдерді азырақ тұтынуға шақырады.
Мұндай қант бар сусындарға мыналар жатады:
- Шырындар;
- Компоттар мен жеміс сусындары;
- Қоюландырылған сүт;
- Кейбір спорттық сусындар;
- Энергетиктер;
- Алкогольдік сусындар және басқалар.
Қант қосылған тәтті сусындарды шамадан тыс тұтыну артық глюкоза мен фруктозаның әсерінен дене салмағының жоғарылауына әкелуі мүмкін.
Энергия тым көп болады және жұмсалмаған калория денеде май түрінде жиналады.
Ол семіздік пен 2 типті қант диабетінің дамуына және басқа асқынуларға әкелуі мүмкін.
Біз қантты сусындарды ішкен кезде көкөністер мен жемістер сияқты пайдалы көздерден алатын қоректік заттарды алмастырамыз.
Сусынның қанттың көптігіне байланысты біз ағзаға қоректік заттардың түсуін шектей отырып, калориялар мен қоректік заттарды "алу" қажеттігін сезінбейміз.
2019 жылғы ДДСҰ зерттеуіне сәйкес, қант қосылған тәтті сусындар жүрек-қан тамырлары ауруларынан болатын ерте өлімге әкелуі мүмкін. Күніне 2 порция қант қосылған сусын – ерте өлім қаупін 31%-ға арттырады. Әрбір келесі бөлік тағы 10%-ке артырады.
Қантты сусындармен бірге келетін артық фруктоза бауырда майдың көп мөлшерін тудырады. Бұл бауыр ауруының дамуына себеп болуы мүмкін.
Қантты сусындар, әсіресе, құрамында фосфор және көмірқышқыл қышқылдары (сода) бар, дамуға өте қолайлы орта жасайды, бұл ауыз қуысында патогендік бактериялар тудырады. Осылайша, кариес дамиды, эмаль нашарлайды.
Қантсыз өмір
ДДСҰ күнделікті калорияларның 5-10% шектеп отыруды ұсынады. Күнделікті тұтынылатын 2000 калорияның 100-200-ден аспайтыны қант (25-50 г қант) түсуі керек делік.
Мысалы, 330-350 мл мұздатылған тәтті шайлар құрамында шамамен бес шай қасық қант бар – шамамен 25 гр. Демек одан кейін қант қосылған тағам жеуге болмайды.
Әртүрлі тұздықтар, нан, консервіленген жүгері, ақуыз коктейльдері ішсеңіз, ағзадағы қант мөлшері көбейіп кетеді. Қанттың күнделікті мөлшерінен асып кету өте оңай, сондықтан диетаны бақылау маңызды.
Шырындар мен смузи
Жаңа сығылған шырындар мен смузилер бізге пайдалы болып көрінеді.
Олар салауатты өмір салтымен байланысты, бірақ олардың пайдасын белгілі бір жағдайларда ғана алуға болады: тәттіленбеген, табиғи шырындар немесе смузилерді күніне 150 мл-ге дейін тұтынуға болады.
Шырындар (тіпті жаңа сығылған) және смузи құрамында оңай сіңетін қанттар көп. Денеде олар зиянды қанттар сияқты әрекет етеді: ұнтақтау процесінде қант талшықтан бөлініп, бос болады.
Тұтас жемістер мен көкөністерді жегенде талшық қанттың бөлінуі және сіңуі баяулайды.
Целлюлозасыз шырындар, смузиден айырмашылығы, талшықсыз. Осылайша, бір стаканмен біз бірнеше жемістерден көп мөлшерде қант аламыз.
Смузиді мүмкіндігінше пайдалы ету өте қарапайым: сүйікті жемістерді бүтін күйінде жеп, блендерге жегіңіз келмейтін зығыр немесе күнжіт тұқымы, шпинат қосуға болады.
Coca-Cola және Pepsi сияқты газдалған сусындардың өте зиянды екенін бәріміз білеміз, өйткені олар қантқа толы.
Қандай сусындардан бас тарту керек?
1. Жеміс шырындары
Супермаркеттерде ұсынылатын жеміс шырындары қант, бояғыштар, консерванттар және жасанды хош иістендіргіштері жоғары сусындар.
2. Какао – балалар мен ересектердің сүйікті сусыны.
Бала кезімізде бізге ұнайтын какао біздің сүйікті сусынымыз болып қала береді. Алайда, қоюландырылған сүт қосылған какао өте калориялы ғана емес, сонымен қатар құрамында қант көп.
Көбінесе какаодағы қарапайым қанттың мөлшері қант қосылған газдалған сусындармен бірдей.
3. Шай сусындары
Бөтелкедегі әр түрлі өндірушілердің шай сусындарын кез келген дүкеннен және гипермаркеттен сатып алуға болады.
Бір қызығы, шай сусынында кола пен пепсиге қарағанда қант көп болады.
4. Кокос негізіндегі тәтті су
Кокос негізіндегі тәттілендірілген су өндірушілер әрқашан жапсырмада кокос сусынының бір бөтелкесінде 30 грамм қант бар екенін көрсетеді.
Егер сіз күні бойы осындай судың бірнеше бөтелкесін ішсеңіз, сіз күнделікті қант қажеттілігінен бірнеше есе асып кетесіз.
5. Тәтті өсімдік сусындары
Бүгінгі таңда кез келген дүкенде өте танымал болған тәтті өсімдік сусындарын сатып алуға болады.
Ең танымал: соя, кокос және бадам сусындары. Дегенмен диетологтар өсімдік негізіндегі сусындарды тұтынуға кеңес бермейді, өйткені олар өте калориялы.
6. Тоник
Алкогольді және алкогольсіз коктейльдер мен алкогольсіз сусындар жасау үшін жиі қолданылатын тоник, өкінішке қарай, құрамында қант көп және өте калориялы. 100 мл тоник-7-8 шай қасық қанттан тұрады.
1 кесе 300 мл құрамында 128 ккал бар, сондықтан күн сайын бірнеше стакан тоник ішсеңіз, қанша калория тұтынатыныңызды есептей аласыз.
7. Кәсіби изотоникалық спорттық сусындар
Изотоникалық сусын - жаттығу кезінде жоғалған минералдардың орнын толтыратын кәсіби спорттық сусын. Мұндай сусынның бір бөтелкесінде 50 грамм қант бар.
Спортшылар изотоникалық сусындарды тұтынуы мүмкін, өйткені олар жаттығу кезінде көп энергия жұмсайды.
Екінші жағынан, егер үнемі жаттығу жасамасаңыз, бірақ бұл сусынды жиі ішетін болсаңыз, көп ұзамай іш пен жамбаста бірнеше қажетсіз фунт пен май тінін жинағаныңызды байқай аласыз.
8. Смузи
Салмақ жоғалту кезінде жаңа піскен жемістер мен көкөністерден жасалған смузи қолданса, таңдаған ингредиенттердің әрқайсысында қанша қант бар екенін білу керек. Әйтпесе, салмақ қосу оңай.
