Қазақстандықтардың депозиттеріне шектеулер енгізіліп, жеке тұлғалар шығыс операцияларын жүзеге асыра алмауда. Осылайша шетелде демалып жатқан кейбір отандастарымыз қиын жағдайға тап болған.
Бұл туралы әлеуметтік желі қолданушылары жазды:
"Демалыс қиын жағдайға тап болдым. Мемлекеттік салық департаментінен салымдарыма шектеу қойылғаны туралы хабарлама алдым. Мен әрқашан ақшаны депозитте сақтаймын және оны кез келген төлем алдында тікелей шешіп аламын. Бұл өте ыңғайлы, себебі транзакциялар бір секундта жүзеге асырылады. Жуырда 2021 жылға мүлік салығы бойынша қарыз бар екенін және тағы бір айыппұл есептелгенін білдім. Демалысқа шығар алдында мен әрқашан Halyk және Kaspi kz қосымшалары арқылы барлық салықтар, қарыздар мен айыппұлдарымды тексеремін. Бәрі "таза" болды. Сондықтан салықтарыңызды мұқият тексеріп алу керек. Дәлірек айтқанда, Мемлекеттік кірістер басқармасы базасында тексерген дұрыс. Тек сонда ғана демалыс ешбір "тосынсыйсыз" өтеді", – деп жазды желі қолданушысы.
Айтпақшы, қазақстандықтар салық берешегі туралы алдын ала хабарлама алмайды.
Қазақстандықтардың Facebook желісіндегі басқа жазбаларынан келесі пікірлерді бөліп көрсетуге болады:
"Сіз жалғыз емессіз, мұндай жағдайлар өте көп. Қазір салық басқармасы кірісті арттыруға белсенді түрде әрекет жасап жатқан сияқты. Жалпы, елден шығуға тыйым салу 40 АЕК-тен астам қарызға байланысты", – деп жазуда қазақстандықтар.
"Бірде менің шотымды қателікпен бұғаттады. Мұның бәрін анықтағанша бір ай бойы ақшасыз жүрдім", – деп бөлісті тағы бірі.
"Жаңа жылдың алдында маған да жиырма жыл бұрын ұрланған көлікке салық салды. Ол айыппұлдары бар қомақты сома болатын. Менің есім шықты. Осылай қаншама жүйке талшықтарын тоздырды, ақыры мені төлеуге мәжбүрледі. Жол полициясы да, автосервис те бұған құқы жоқ екенін айтты", – деді келесі желі қолданушысы.
"Ал 2019 жылы менің есепшоттарым бұғатталып, маған ешқашан тиесілі болмаған жер учаскесіне 16 тиын салықтық берешек есептеп, елде жүріп-тұруыма шектеу қойылды. Осылайша бұл жер ешқашан менікі емес екенін дәлелдеу үшін министрдің блогына жазуға тура келді. Сонда олар жергілікті салық органдарының қателігі үшін кешірім сұрап, министрге қайта хабарласпай, дереу өздеріне хабарласуды сұрады. 2022 жылы тағы да бұғаттауғ тағы да шектеулер енгізілді. Қайта осы жайт үшін. Мен бұл учаскеге меншік құқығын өз атыма тіркеуді талап ететін едім, бірақ салық қызметкерлері салық төлеу керек екенін айтты. Егер бұл сайтта тағы да салық болса, заңды түрде төлеу үшін оны өз меншігіне айналдыруға тура келеді", – деген оқиғасын жазды тағы бір отандасымыз.
Түсініктеме алу үшін inbusiness.kz Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кірістер комитетіне жүгінді. Ведомство жеке тұлғалардың банктік шоттары бойынша шығыс операцияларын тоқтату (депозиттерге шектеу) Салық кодексінде қарастырылмағанын хабарлады.
Салық заңнамасына сәйкес бұл рәсімдер тек заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлерге қатысты.
Атап айтқанда, Салық кодексінің 118-бабының 1-тармағына сәйкес салық төлеушінің (салық агентінің) – Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын заңды тұлғаның, заңды тұлғаның құрылымдық бөлімшесінің, резидент нестің, дара кәсіпкер ретінде тіркеу есебінде тұрған жеке тұлғаның, жеке практикамен айналысатын тұлғаның құрылымдық бөлімшесі мынадай жағдайларда Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалған тәртіппен жүргізіледі:
- Салық кодексінде белгіленген мерзімдерде салық төлеушінің (салық агентінің) салық есептілігін ұсынбауы – Салық кодексінің 114-бабы 2-тармағының 5) тармақшасында көзделген хабарлама табыс етілген күннен кейінгі күннен бастап отыз жұмыс күні өткен соң;
- Салық кодексінің 114 – бабы 2-тармағының 12) тармақшасында көзделген хабарлама табыс етілген күннен бастап отыз жұмыс күні өткен соң-салық төлеуші қосылған құн салығы бойынша тіркеу есебіне қою туралы салық өтінішін ұсынбаған;
- тәуекелдерді басқару жүйесіне сәйкес: тәуекелдің жоғары деңгейі санатына жатқызылған салық төлеуші (салық агенті) республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарына қолданыста болған айлық есептік көрсеткіштің 6 еселенген мөлшерінен асатын мөлшерде салық берешегін өтемеген жағдайда-салық төлеушінің (салық агентінің) салықтық берешекті өтеу туралы хабарлама табыс етілген күннен бастап бір жұмыс күні өткен соң тәуекелдің орташа деңгейі – салық берешегін өтеу туралы хабарлама тапсырылған күннен бастап он жұмыс күні өткен соң;
- салық органының лауазымды адамдарының Салық кодексінде белгіленген салықтық тексеру жүргізу тәртібін бұзған жағдайларды қоспағанда, салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді салықтық тексеруге жібермеуі – Салық кодексінде белгіленген салықтық тексеру жүргізу тәртібін бұзған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде;
- Салық кодексінің 114 - бабы 2-тармағының 7) және 13) тармақшаларында көзделген хабарламаны қоспағанда, орналасқан жері бойынша салық төлеушінің (салық агентінің) болмауына байланысты жіберілген хабарламаны пошта немесе өзге де байланыс ұйымы қайтарған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде;
- Салық кодексінің 70-бабы 5-тармағының бірінші бөлігінде белгіленген талап бойынша салықтың төленбеуі – Салық кодексінің 70 - бабы 5-тармағының бірінші бөлігінде белгіленген мерзім өткен күннен бастап үш жұмыс күні ішінде;
- Салық кодексінің 96 - бабының 4 және 4-3-тармақтарында көзделген жағдайды қоспағанда, салық органдары камералдық бақылау нәтижелері бойынша анықтаған бұзушылықтарды жою туралы хабарламаны орындамауы – Салық кодексінің 96-бабы 2-тармағының бірінші бөлігінде көрсетілген мерзім өткен күннен бастап бес жұмыс күні аяқталған соң.
Бұдан басқа, МКК 2018 жылғы 1 қаңтардан бастап Салық кодексінің 128-бабы 2-тармағының нормасы енгізілгенін, оған сәйкес мемлекеттік кіріс органдары тиісті әділет органдарына (аумақтылығы бойынша не жеке сот орындаушыларының өңірлік палатасына) және сот орындаушыларына "Атқарушылық іс жүргізу туралы" Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртіппен мәжбүрлеп орындау үшін салық бұйрықтарын жібереді.
"Салық кодексінің 128-бабының 1-тармағына сәйкес жеке тұлға республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарында қолданыста болған 1 еселенген АЕК-тен астам мөлшерде салық берешегін төлемеген немесе толық төлемеген жағдайларда, жеке тұлғалардың салық берешегі туралы хабарлама табыс етілген күннен бастап отыз жұмыс күні өткеннен кейін салық органы уәкілетті орган белгілеген нысан бойынша жеке тұлғаның берешегін өндіріп алуға және ол шығарылған күннен бастап бес жұмыс күнінен кешіктірмей жеке тұлғаға жібереді.
Жоғарыда айтылғандардың негізінде жеке сот орындаушылары "Атқарушылық іс жүргізу және сот орындаушыларының мәртебесі туралы" Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртіппен жазалау шараларын қолданады", – деп түйіндеді ҚР МКК.
Айта кетейік, біздің жазылушыларымыз – жеке тұлғалар, ал жеке тұлғалар бойынша Салық кодексінде банктік шоттар бойынша шығыс операцияларын бұғаттау (депозитке шектеу) көзделмеген. Бірақ кез келген жағдайда жағымсыз "тосынсыйлар" болмау үшін, 100% қарыздың жоқтығына көз жеткізген дұрыс.
