Алматы әуежайында алтын және бағалы тастарды жеткізуді реттеу мен рәсімдейтін жаңа сервис  іске қосылды. 

Алматы әуежайы - еліміздегі ең үлкен әуежай. Ол жерде миллиондаған жолаушылар ағыны ғана өтіп қоймайды, сонымен қатар машина мен жабдықтан бастап, экзотикалық азық-түлікке дейінгі әртүрлі жүктер өтеді. Әуежай аумағынан шыққанға дейін немесе, керісінше, экспортқа кеткенге дейін барлық жүк тауарларды кедендік рәсімдеу, санитарлық бақылау және басқа қажетті құжаттарды рәсімдеумен байланысты кешенді процедурадан өтеді. Енді Алматы әуежайында жүктерді рәсімдеу барысында туындайтын құрылымаралық коммуникациялар мәселесінің шешімі бар.Оның ішінде жоқ дегенде ерекше бағыттағы жүк тасымалы үшін шешім табылды.

Қазақстанға алтын зергерлік бұйымдарды және бағалы тастар әкелуімен айналысатын бизнесмендер үшін Алматы әуежайында International Cargo Services – ICS компаниясының арнайы уақытша сақтау қоймасы жұмыс істейді.

Бұл жеке бизнес-жоба «Алматы халықаралық әуежайы» АҚ-мен тығыз ынтымақтастық негізінде жасалды. Жоба жайын сөз еткен «Алматы халықаралық әуежайы» АҚ президентінің кеңесшісі Тимур Оспанов Алматы әуежайы өзін тәуелсіз, жеке операторлар жұмыс істей алатын инфрақұрылымдық негіз ретінде қарастыратынын айтты. ICS компаниясының сертификаттау және логистика орталығы бар уақытша сақтау қоймасы- ТМД аумағындағы ең алғашқы жоба. Оны құрудағы мақсат – импорттаушылар үшін рәсімдерді жеңілдету және зергерлік бұйымдарды кедендік тазалау процесінің барынша ашық ету. 

Жүк әуежайдан арнайы күзетпен тікелей уақытша сақтау қоймасына келіп түседі. Қаптама өлшеніп, құжаттармен сәйкестігі тексерілгеннен кейін, қаптамалар ашылып, зергерлік бұйымдармен жұмыс істейтін сарапшыларға беріледі. Бұйымдардың ілеспе құжатпен сәйкестігі сараптамасын «Қазақзергер» компаниясының тіркелген қызметкерлері жасайды. Ең бірінші әр бұйым маманның көзбен тексеруінен өтеді. Сарапшы бұйымның бітемесін, таңбасын қарап, құжаттардағы мәліметтермен сәйкестігін тексереді. Қарап шыққан кейін әшекей спектрометрде тексеріледі, онда бұйымдағы бітеме мен қымбат құйманың нақты құрамына сәйкес келуі тексеріледі. Егер бұйымның таңбасында тұрған бітеме аспаптардың көрсеткішіне сәйкес келмейтін болса, онда импорттаушыға құйма бітемесінің сәйкес келмейтіндігі туралы қорытынды беріледі. Бұл орталықта әшекейдің қандай құймадан жасалғаны зерттеліп қана қоймай, осы әшекейдегі бағалы тастардың көрсеткіші тексеріледі. Зерттеу үшін бұрынғы монокольдан бастап, заманауи арнайы бұрғы мен спекторметрге дейінгі әртүрлі аспаптар қолданылады. Әр жүзік, алқа немесе сырға дәл өлшейтін таразыдан міндетті түрде өлшенеді. Өлшеген кездегі көрсеткішке ауа қозғалысы кедергі келтірмес үшін таразы бар қорапты қақпақпен жабады. Барлық сараптама біткеннен кейін, зергерлік бұйымдар топтамасына қайта бітеме жасалып, қоймаға жіберіледі. Компанияның кеңсесінде брокерлер қажетті құжаттар пакетін рәсімдеп, тауар әкелген адамға беріледі. Зергерлік бұйымдарды сертификаттау және логистика орталығы жоба басталған кезде Қазақстан Республикасы қаржы министрлігінің кедендік бақылау комитетінен қолдау тапты. Қазір көріп отырғанымыздай, елге Алматы әуежайы арқылы келген зергерлік бұйымдар импортын рәсімдеу уақыты үш есе қысқарған. 

Географиялық орналасуы жақсы болғандықтан, ALAGems деген атқа ие болған бұл жоба Қазақстанға келетін түпкі импорттаушыларға ғана емес, сонымен қатар зергерлік бұйымдардың транзиттік жүгін рәсімдеуге де есептелген. Алматы арқылы өтетін рейстер географиясы Еуропа мен Оңтүстік-Шығыс Азия елдерінен келетін зергерлік бұйымдар ағынын осы орталықта рәсімдеуге мүмкіндік береді.

ALAGems-ның пайда болуы ЕАЭО елдеріндегі компаниялардың үлкен қызығушылығын тудырды. Зергерлік бұйымдарды өндірушілер, Ресей мен Беларусь елінің импорттаушылары мен экспорттаушылары компаниямен ынтымақтастық жасауға дайын екендіктерін білдірді. Өкінішке қарай, қазір бұған құқықтық сипаттағы кейбір кедергілер бар. ICS өкілдері бұл мәселелер жақын арада одақ аясында шешіледі және зергерлік бұйымдар мен бағалы тастарды Алматы әуежайы арқылы тасымалдау айтарлықтай өседі деп отыр.Осындай бастамалардың арқасында түпкілікті тұтынушы үшін логистикалық компаниялардың жүкті рәсімдеуге қатысты мәселелерінің едәуір бөлігі жеңілдейді, ал процедуралардың өзі айтарлықтай жеңілдеп, ашық және қолжетімді бола түседі. Ал бұл тауарларды жасырын жеткізумен және сыбайлас жемқорлыққа негіз болатын экспорттық-импорттық операциялармен күреске айтарлықтай әсер ету керек.

Максим Морозов