Сезімтал қолдар
Алматыда «Чувства за пределами видимости» атты арт-көрме өтті. Қоршаған ортаны көру қабілеті жоқ суретшілер оны қалай елестетеді? Олардың тек қолдары ғана «көретін» суреттер қандай сезімдер тудырады? Open your eyes жобасын құрған волонтерлар тобы тап осы сұрақтарға жауап беруге тырысты.
Алматы қаласы музейінің орнында орналасқан Almaty Gallery жаңа арт-алаңының бір күні әлемді қарапайым адамдарға қарағанда басқаша қабылдайтын суретшілердің суреттеріне арналды .
Қарапайым қағазға салынған 136 сурет зағип мен нашар көретін жандардың ішкі дүниесіне үңілуге мүмкіндік берді. Бұл жобаны ұйымдастырушылардың басты мақсаты – суреттерді сатып, зағип және нашар көретін адамдарға арналған оңалту орталығын салуға қаражат жинау. Суреттердің бағасы 50 000 теңгеден басталады.
Ең алғашқы қадам – көзі нашар көретін адамдарға паралипиадалық қашықтыққа дайындалуға мүмкіндік беретін спорт залын салу. Тап қазіргі уақытта олар Аграрлық университеттің спорт залында жаттығып жүр, алайда олардың жеке өздеріне арналған спорт залы көптеген мәселені шешетіні түсінікті.
Арт-жаттықтырушы Лариса Арюткина ерекше жандарға арнап екі апта бойы күніне үш сағаттан сабақ өткізді. Осы көрмеге қойылған суреттердің басым бөлігін Алматыдағы №4 көзі көрмейтін және нашар көретін балаларға арналған интернаттың 11-14 жас аралығындағы оқушылары салды. Осы жас суретшілердің дені көрменің қонақтары болды.
Суреттердің басты тақырыбы – көзі көрмейтін жандардың ең басты сезімдерін бейнелейтін көз болды. Түрлі-түсті, қара-ақ, үлкен, кіші – «адам жанының айнасы» көрменің негізгі себебі болды.
Мәселен, бесінші сынып оқушысы Женя Пономарев өрмекшілерді жақсы көреді, сондықтан оның жұмыстарының басты тақырыбы сегіз көзді жәндік болды.
Жобаны ұйымдастырушылар арқасында көрмеге келгендер зағип жандар қоршаған орта мен суреттерді қалай көретіндерін сезінуге тырысты. Көздеріне байланған қара байлауыш адамдарға суреттерді қолдың саусақтары тіпті бояулардың иісін иіскеу арқылы көруге мәжбүр етті.
Көзі көрмейтін жандардың қиындығын бастан өткеріп көрмеген адамдар қасындағы адамның көмегінсіз бір қадам алға баса алмады.
Көрмеге келгендер өз сезімдеріне түсіну арқылы суретте не бейнеленгенін автордың не айтқысы келгенін түсінуге тырысты. Сондай-ақ суреттердің кішкентай авторлары адамдарға олардың ішкі әлеміне үңілуіне қуана-қуана көмектесті.
Көрменің соңына қарай суретші Лариса Арюткина шағын шеберлік-сағатын өткізді. Әр жас аралығындағы адамдар бояулар арқылы өз сезімдерін қағазда бейнелуге тырысып бақты. Волонтерлардың жоспары бойынша, биылғы жылы мұндай көрмелер еліміздің басқа қалаларында да өтеді. Open your eyes жобасын ұйымдастырушылар мұндай көрмені Шымкент пен Астанада өткізмек. Өкінішке қарай, бұл экспозициялар тұрақты болмайды, бірақ та оларды Open your eyes жобасының әлеуметтік желелердегі парақшаларынан көріп, сатып алуға болады.
Максим Морозов
