Мемлекет басшысы 2023 жылғы 12 желтоқсанда Қазақстан Республикасының Кодексіне "Өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" №145-VIII заңымен Казақстан Республикасының "Салықтар және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер" Кодексінің салық заңнамасындағы өзгерістердің 3 негізгі блогын көздейтін және Кодекстің күшіне ену туралы заңға қол қойды:
Салықтық әкімшілендіру бөлігінде мынадай өзгерістер көзделген:
Ойын бизнесі субъектілерінен мәліметтерді беру бойынша
Камералдық бақылау
Салықтық тексерулер және ЭШФ
Өзара әрекеттесу тәсілдерін кеңейту
Заңды тұлғалар үшін
Микро қаржылық ұйымдар үшін және жұмыс берушілер үшін кәсіптік төлемдер бойынша КТС
Сандық тау-кен
Арнайы экономикалық аймақтар
Жеке тұлғалар үшін
Жеке табыс салығы және мемлекеттік баж бойынша түзетулер
Кәсіпкерлік қызметті салықтық реттеу саласында ерекше жағдайлар қарастырылған:
- деректерді беру функциясы бар бақылау-касса машиналарын қолданатын салық төлеушілер үшін мұндай ақпарат фискалдық деректер операторларының серверінде сақталуына және Мемлекеттік кірістер органдарына берілуіне байланысты 5 жыл бойы фискалдық деректерді сақтау жөніндегі талаптар;
- салық төлеушінің орналасқан жерін растайтын құжаттардың көшірмелерін міндетті нотариаттық куәландыру талаптары, салық төлеуші өзінің нақты тұрған жерін келу тәртібімен растауда Мемлекеттік кіріс органына құжаттардың көшірмелері мен түпнұсқасын (салыстыру үшін) немесе құжаттардың нотариат куәландырған көшірмелерін қоса бере отырып, салықтық тексеру кезінде болмау себептері туралы жазбаша түсініктеме беруге тиіс;
- шағын бизнес субъектілері үшін арнайы салық режимін қолдану кезінде тыйым салынған қызмет түрлерінің ішінен "шыны ыдыстарды жинау және қабылдау" жөніндегі қызмет түрі.
Букмекерлік кеңсенің және (немесе) тотализатордың қызметін жүзеге асыратын ойын бизнесін ұйымдастырушылардың Комитетке құмар ойынға және бәс тігуге қатысушылар және олардың ұтыстары туралы ақпаратты Ақпараттық жүйелерді интеграциялау арқылы ұсыну міндеттемесі енгізілді (2024 жылдың 12 ақпанынан бастап күшіне енеді).
Камералдық бақылау бойынша (2024 жылдың 12 ақпанынан бастап күшіне енеді):
- салық төлеушінің салық және бухгалтерлік есеп тіркелімдерінен үзінді көшірмелерді және көрсетілген бұзушылықтарға жататын құжаттарды қоса бере отырып, камералдық бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтармен келіспеу туралы түсіндірмеге құжаттарды ұсыну міндеттемесін алып тастау;
- салық төлеушінің бұзушылықтарда көрсетілген операцияларды (мәмілелерді) жүзеге асыру фактісін растайтын құжаттардың көшірмелерін қоса беру жөніндегі міндеті хабарламада көрсетілген операцияларды (мәмілелерді) жүзеге асыру жөніндегі құжаттармен расталған мән-жайларды көрсету жөніндегі міндетке ауыстырылды;
- салық төлеушінің келіспеушілік мән-жайларын көрсете отырып және құжаттарды міндетті түрде қоса бере отырып, түсініктеме беру жөніндегі міндеті тәуекелі жоғары хабарламалар (тауарсыз мәмілелер) үшін ғана көзделген. Бұл ретте тәуекел деңгейі орташа хабарламалар үшін бұл міндеттеме алынып тасталады;
- хабарламаны жоғары тәуекелді хабарламалар үшін ғана орындалмады деп тану туралы шешім шығару (тауарсыз мәмілелер).
- Камералдық бақылау нәтижелері бойынша Мемлекеттік кіріс органдары анықтаған бұзушылықтарды жою туралы хабарламаны орындалмаған деп тану туралы Мемлекеттік кіріс органының шешімінің болуын көздейтін салық төлеушінің банктік шоттары бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру үшін негіз алынып тасталды;
- банктік шоттар бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру туралы өкімнің күннен кейінгі бір жұмыс күнінен кешіктірілмей жойылатынын көздейтін ережелер алынып тасталды:
жоспардан тыс салықтық тексеруді немесе салықтық тексеруді тағайындау туралы нұсқама тапсыру,
салық төлеушінің (салық агентінің) шағымының түсуі және көрсетілген шағым қанағаттандырылмаған жағдайда бір жұмыс күнінен кешіктірілмей қайта басталады.
Осылайша, хабарламаны орындау шеңберіндегі салық төлеушінің кез-келген әрекеті (салық төлеушінің ДФНО ұсынуы, бұзушылықтың болмауының негіздері мен дәлелдері болып табылатын барлық жағдайларды көрсете отырып түсініктеме беру немесе хабарламаларға ресми түсініктеме беру) банктік шоттар бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұруға әкеп соққан себептерді жою болып саналады.
Тақырыптық тексеруді жүргізу үшін негіздемемен толықтыру қарастырылған сұрақ
- электрондық шот-фактураларды жазып беру бойынша Мемлекеттік кіріс органы өздеріне қатысты шектеулер қолданған салық төлеушімен (салық төлеушілермен) өзара есеп айырысу бойынша салық міндеттемесін айқындау;
- "салық төлеушінің (салық агентінің) хабарламаны орындамауы" бөлігінде тақырыптық тексеру үшін негіздемелерді хабарламада көрсетілген бұзушылықтардың бар-жоғын растауға ауыстыруды көздейтін;
Ұсынылып отырған түзету белгіленген мерзімде орындалмаған және (немесе) бұзушылықтарды жою туралы хабарлама орындалмаған деп танылған жағдайда, бұл ретте кәсіпкердің қаржы-шаруашылық қызметін шектемей (оның ішінде сотқа дейінгі талқылау мақсатында) камералдық бақылау нәтижелері бойынша салық органдары анықтаған сәйкессіздіктердің бар-жоғын дәлелді растау қажеттілігімен негізделеді.
Электрондық шот-фактураларды жазып беруді шектеу туралы шешімді салық төлеушілерді хабардар ету бойынша (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) мынадай қосымша тәсілдер көзделген: пошта арқылы хабарламасы бар тапсырыс хатпен немесе салық төлеушіге қол қойғызып.
Айта кетейік, шағым беру және шағым бойынша шешімді электрондық түрде жіберу бойынша (2024 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі)
Салық төлеушінің (салық агентінің) тексеру нәтижелері туралы хабарламаға шағымды электрондық үкімет порталы арқылы жіберу, сондай-ақ уәкілетті органның шағым бойынша шешімді электрондық цифрлық қолтаңба арқылы куәландыра отырып, электрондық түрде жіберу мүмкіндігі көзделген.
Корпоративтік табыс салығы (КТС) бойынша
Микроқаржы ұйымдарына салық салу бойынша (2024 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі)
Мұндай ұйымның микрокредит бойынша үмітсіз берешекті және ол бойынша сыйақыны микрокредиттер бойынша салық кезеңі үшін кешірілген үмітсіз берешектің жалпы сомасының 0,2 коэффициентіне тең ең жоғары арақатынас мөлшері шегінде кешіруіне байланысты борышкерге қойылатын талап мөлшері азайған жағдайда, КТС есептеу мақсаттары үшін микроқаржы ұйымы құрған провизиялардың (резервтердің) мөлшерін азайтудан түсетін кірісті мойындамау көзделген және олар бойынша салық кезеңінің басындағы негізгі борыш сомасына сыйақылар.
Кәсіби төлем бойынша
КТС есептеу кезінде салық салынатын табысты айқындау кезінде жұмыс берушінің қаражаты есебінен кәсіптік төлемді шегеруді қолдану мүмкіндігі көзделген (2024 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі)
Жеке табыс салығы (ЖТС) бойынша
- жеке тұлғаның табысы ретінде қарастырылмайды:
- егер міндеттемелерді тоқтату банк (микроқаржы ұйымы) берген кредит (қарыз, микрокредит) бойынша, оның ішінде негізгі борыш, сыйақы, комиссия, тұрақсыздық айыбы (өсімпұл) бойынша берешекті кешіру нәтижесінде жүргізілсе, кредит (қарыз, микрокредит) бойынша міндеттемелерді тоқтатудан түскен табыс салық салуға жататын жеке тұлғаның жылдық табысы ретінде қаралмайды), сондай-ақ кредитор төлеген мемлекеттік баж бойынша.
- меншік құқығы тіркелген күннен бастап (2022 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі) Қазақстан Республикасының аумағында меншік құқығында тұрған тұрақ орындарын сату (заңды тұлғаның жарғылық капиталына салым ретінде беру) кезіндегі құн өсімі;
- бұрын жүзеге асырылған сатып алулар немесе алынған жұмыстар, көрсетілетін қызметтер үшін есептелген сома есебінен оларды сатып алу кезінде тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің құнын үнемдеуден материалдық пайда (2018 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі);
- Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне сәйкес жұмыс берушінің қаражаты есебінен кәсіптік төлем (2024 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі);
- Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін төлем түріндегі, сондай-ақ "Қазақстан Республикасындағы Бала құқықтары туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес ерікті зейнетақы жарналарын есепке алу үшін жеке зейнетақы шотына бағытталған нысаналы жинақтар (2024 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі);
Біржолғы зейнетақы төлемдеріне ЖТС салық салу бойынша
- Қазақстан Республикасының Әлеуметтік кодексіне сәйкес келтіру мақсатында ЖТС біржолғы ұстау тәртібі нақтыланды
жеке тұлға ҚР шегінен тыс тұрақты тұруға кеткен кезде
Зейнетақы жинақтарын мұраға қалдырған адамға төлеген кезде
Зейнетақы жинақтарын сақтандыру ұйымына зейнетақы аннуитеті шарттары бойынша, оның ішінде 2023 жылғы 1 шілдеден бастап бұрын жүзеге асырылған шарттар бойынша аудару кезінде
еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін алушы болып табылатын жеке тұлғаға (әскери қызметшілер, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарының қызметкерлері және т. б.)
(2023 жылғы 1 шілдеден бастап қолданысқа енгізіледі);
- Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін біржолғы зейнетақы төлемдері түріндегі салық салынатын табыстың мөлшері мүгедектер, оларға теңестірілген адамдар, ата-аналар, қамқоршылар, мүгедек баланың немесе бала кезінен мүгедектігі бар адамның қамқоршылары болып табылатын адамдар үшін стандартты шегерімді алып тастағанда, біржолғы зейнетақы төлемдері түріндегі табыс сомасы, сондай-ақ бала кезінен мүгедектігі бар адамның біржолғы жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды асырап алған асырап алушы ата-аналардың бірі асырап алушы отбасына (2021 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі);
Мемлекеттік баж бойынша
- соттарда мемлекеттік бажды төлеу бойынша кейінге қалдыруды ұсыну көзделген. Кейінге қалдыру талап қою кезінде мемлекеттік бажды төлеуге мүмкіндік бермейтін қаржылық жағдайға сүйене отырып, ірі кәсіпкерлік субъектісін қоспағанда, жеке тұлғаға оның мүліктік жағдайы немесе заңды тұлғаға берілуі мүмкін (2024 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі);
- азаматтардың Қазақстан Республикасының Конституциялық сотына берілетін өтініштерінен мемлекеттік баж бойынша 1 АЕК ставкасының орнына нөлдік ставка белгілеу көзделген (2024 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі);
Сандық тау-кен бойынша:
- криптовалюталарды өткізу бойынша айналымды ҚҚС-тан босату (2024 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі);
- тұтынылған электр энергиясының 1 квт/сағатына 2 теңге мөлшерінде цифрлық майнинг үшін төлемақының тіркелген мөлшерлемесін белгілеу және өз электр станцияларында өндірілген электр энергиясын тұтыну кезінде тұтынылған электр энергиясының 1 квт/сағатына 10 теңге мөлшерінде мөлшерлемені алып тастау (2024 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі);
Арнайы экономикалық аймақтарға (бұдан әрі – АЭА) салық салу бойынша:
- уәкілетті органның (Қазақстан Республикасының Өнеркәсіп және құрылыс министрлігінің) осындай тізбені жүргізуіне байланысты АЭА аумақтарында жүзеге асырылатын басым қызмет түрлерінің тізбелерін бекіту жөніндегі ережелерді алып тастау (2024 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі);
- АЭА-ға "Инвестициялар неғұрлым көп болса, жеңілдіктер соғұрлым көп болады" қағидаты бойынша салықтық жеңілдіктер берудің сараланған тәсілін енгізу осылайша салықтық жеңілдіктердің қолданылу мерзімі салынған инвестициялар көлеміне тікелей байланысты айқындалатын болады.
- Мәселен, А санаты - 3 000 000 АЕК дейін-7 жыл
- В санаты - 3 000 000 – нан 14 500 000 АЕК-ке дейін-15 жыл
- С санаты - 14 500 000 АЕК - 25 жыл
- Сараланған тәсіл 2024 жылғы 1 қаңтардан кейін қызметті жүзеге асыру туралы шарттар жасасқан АЭА қатысушыларына қолданылады (2024 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі).
