Алматыда жаяу жүргіншілер өтетін  елу шақты жер асты жолын қайта қалыпқа келтіру жұмысы аяқталып қалды. 

Тап қазіргі уақытта қалада 56 өтетін жер бар. Оның барлығы жөнделіп біткен. Алматының орталығындағы өту жолдары жарқырап тұр, ал шеткі аймақтардағы өту жолдары толық жөнделіп бітпеген. 

Жаяу жүргіншілер инфрақұрылымының жер асты нысандарын қайта қалыпқа келтіруге 2,5 млрд теңгеге жуық қаражат бөлінген. Қаражаттың барлығы тек өзгертуге ғана емес, инженерлік желі мен су бұрғышты айырбастауға жұмсалған. 

Қала орталығындағы екі жерасты жолы шатырсыз қалған. Шенеуніктердің пікірінше, көк-жасыл поликарбонат Абай- Достық және Абай-Абылай хан көшелерінің қиылысының ажарын қашырып тұрды. Қалған өту жолдарының шатыры пластикпен жабылып, заманауи сипатқа ие болды. 

Қала билігі Алматыда «сауда андеграундтың» дәуірі аяқталғанын айтып сендіріп отыр. Енді жерасты жолдарында тек вендингтік автоматтар ғана тұрады. Сонымен қатар шамалы пошта орындары болды. 

Енді жер асты жолдарында дәретханалар да болады. Рас, тіпті кей жерлерде екеуден қойылған, сонымен қатар мүмкіндігі шектеулі жандарға арналған дәретханалар бар. Бұл сурет түсірілген кезде №105 мектеп-гимназияның жанындағы өтетін жердегі  «WC» жазуы бар екі есікте жабық болған еді. Бұл уақытша ғана жабық болған шығар деп ойлаймыз. 

Айтпақшы, өтетін жерлердің барлығы аудандық әкімдіктердің балансына беріледі. 

Өту жолдарына жүргізілген күрделі жөндеудің ең жақсы көз тартары - бұл жер асты жолдарының қабырғаларына салыған суреттер. Суреттердің тақырыбы да әртүрлі. Өткен заман ақындары мен ағартушыларынан бастап, қазақ халқының салт-дәстүрі мен қазіргі заманғы ақындарға дейін бейнеленген. 

Абай және Абылай хан даңғылының қиылысындағы өтетін жер асты жолы толғымен ұлы ақын Абайға арналған. Ақынның өлең жолдары мен балалық шағы туралы суреттер, гүлдер мен өрнектер бұл жердің көркін аша түскендей. 

«Алмалы қалада» алманың, көшпенділер жерінде салт атты адам мен бүркіттің суреті салынбай қалмасы анық.

Саин көшесіне өтетін жерде Абайдың өлең жолдары жазылған екен. 

Бала кезімде түсімде не көргенім қазір есімде жоқ. Бірақ жаман нәрсе көрмегенім анық. 

Абай мен Достық даңғылдарының қиылысында, Республика  сарайына өтетін жерде Алматы қаласы мен «Жеті қазынаның» өзіндік таныстырылымы бейнеленген. 

Ал көшпенділердің жеті қазынасы жайлы картина қалаға келетін туристер үшін қызықты болуы мүмкін. 

Қар қабыланы – еліміздің бас нышандарының бірі. 

Ал жылқысыз көшпенділердің өмірін елестету мүлдем мүмкін емес. 

Жер асты жолының Райымбек даңғылының Дінмұхамед Қонаев көшесімен қиылысатын жеріндегі қабырғасы тағы қазақ халқының тарихына арналған. 

Ежелгі тайпалардың жартасқа салған суреттері Жібек жолымен өткен сауда керуенімен ұштасып жатыр. 

Сондай-ақ шәкірттерін білім нәрімен сусындатып отырған мұғалім де бұл жерден орын тапқан. 

Ал Райымбек батырдың портреті мен мавзолейі халықтың бостандығы мен еркіндігі оңай келмегенін суреттеп тұр. 

Үш суретші-жас қыздардың салған суреттері қаланың бірнеше жер асты жолдарының сәнін келтіріп тұр. 

№105 мектеп-лицейден Абай даңғылының бойына шығатын жердегі жер асты өту жолы қазақ халқының салт-дәстүріне арналған. 

 Әйгерім Сабаншиева, Әсем Кеңесова және Диана Мұптықтың салған суреттері өтіп бара жатқан адамдардың ешқайсысын бей-жай қалдырмайды. 

Үлкен алтын және күміс әшекейлер кішкене бейнелермен үйлесім тапқан. 

Тап осы қыздардың Ұлттық университеттен Тимирязов көшесіне өтетін жердегі суреттері халықтың қабырғасын қайыстырған адамдардың өлімін еске салады. Әнші және композитор Виктор Цой кеңес заманындағы жастар үшін өзгерістің символы болған адам. Әнші сонау 90-шы жылы қайтыс болса да, оның әндерін халық әлі сүйіп тыңдайды. 

Ал Денис Теннің қазасы қазақстандықтар үшін орны толмас қайғы болды. Жас, болашағынан көп үміт күттірген алматылық жігіт Қазақстанның мәнерлеп сырғанауының үкілеген үміті еді. Ал қазір оның жансыз суретін көргенде көкірегің қарс айырылады. 

Тап осындай күйді Батырхан Шөкеновтің жансыз бейнесі суреттелген суретті көргенде басыңнан кешесің. Оның әндері көпшіліктің көңілінен шығушы еді. 

Қабырғаларға салынған әдемі суреттермен қатар жер асты жолдарына заманауи бейне бақылау жүйесі орнатылған. Камералар адамның нақты түрін анықтап, АІІД-ның бақылау жүйесіне қосылған.

Максим Морозов