Кей ауылдарда неге интернет жоқ?
Қ. Есекеевтің айтуынша, ұялы байланыс сигналы базалық станциялар арқылы жұмыс істейді, бұл станциялар энергетикалық инфрақұрылымға тәуелді.
− Абонент алатын кез келген сигнал базалық станциялардың орнатылуына байланысты. Біз қазір отырған ғимаратта сіздің ұялы телефоныңызға шамамен 3-4 базалық станция сигнал береді. Ауылдардағы байланыс мәселесі базалық станция салу үшін энергетиканың қажеттігімен байланысты. Телекоммуникация индустриясы, әсіресе ұялы байланыс тікелей энергетикаға тәуелді, себебі сигнал беретін радио бөлігі электр қуатынсыз жұмыс істемейді, − деп түсіндірді кеңесші.
Сонымен бірге, бағдарлама қонағы базалық станцияларды пайдалану жергілікті жер бедеріне де байланысты екенін айтты.
− Мысалы, таулы жер бедерінде базалық станцияларды пайдалану қиын. Сондықтан байланыстың ауқымы – үнемі назарда болатын мәселе. Қазір ел аумағының негізгі бөлігінде 3G сигналы бар. Бірақ тұтынушылар қалыптасқан дағдысымен 4G сигналын талап етеді. Сол себепті 4G сигналымен қамтуды әрдайым ұлғайтып отыруға тура келеді. Дәл осындай мәселе қалалардағы "сұр аймақтарда" да бар. Мысалы, көлік кептелісінде төрт адам отырса, олардың үшеуі 90% жағдайда телефон қарап отырады. Көліктер саны көп болса, базалық станцияның жүктемесі де артады. Сол себепті жоғары жүктеме болған аймақтарда басқа абоненттердің сигнал деңгейі төмендей бастайды, − деді Қ.Есекеев.
Оның айтуынша, қазір бір адамға шаққандағы тұтыну көлемі орта есеппен 30%-ға артқан. Сондықтан бұл жұмыс үздіксіз жүргізілуде, оған мемлекет түрлі жолдармен қаржы бөліп отыр.
StarLink мәселесін шеше ала ма?
Кеңесшінің пікірінше, Starlink сияқты төмен орбиталық спутниктерді дамыту ауылдық жерлердегі интернет мәселесін шешуге айтарлықтай ықпал етуі мүмкін.
− StarLink – қандай да бір терминалға сигнал жіберетін төмен орбиталық спутниктер тобы. Мұндай терминалдар қазір шамамен 2 000 мектепке орнатылуда, олар секундына 200 мегабит жылдамдықты қамтамасыз етеді. Орта есеппен бір сынып абоненті шамамен 10 мегабит жылдамдық тұтына алады. Егер 5G стандарты енгізілсе, ол қалалық интернет мәселесінің бір бөлігін шешеді. Ал ауылдық жерлерге келсек, менің ойымша, 2-3 жылда төмен орбиталық спутниктер бұл мәселені өте тез шешеді. Естеріңізде болса, теледидар мәселесін де спутниктік теледидар тез арада шешкен еді. Жалпы алғанда, ауылға сигнал жеткізуге болады, бірақ өзіндік құн мәселесі туындады және StarLink бұл өзіндік құнды бірнеше есе төмендетті, – деп атап өтті кеңесші.
Сондай-ақ, спикер Amazon мен OneWeb компаниялары да осындай спутниктерді әзірлеп жатқанын, бұл нарықтың белсенді дамуына ықпал ететінін айтты.
"Қазақтелеком" монополист пе?
– Қазақтелекомның монополист екені жөнінде өте кең тараған пікір бар. Бәлкім, бұл ескі Байланыс министрлігінен мұра болып қалған инфрақұрылымның монополисі шығар. Барлығы "Қазақтелекомды" кабельдік канализациялары арқылы монополист болды деп есептейді. Бірақ "Қазақтелеком" құрылғанда бұл канализациялар толығымен жарамсыз күйде болды. Іс жүзінде компания командасы оларды ретке келтірді, – деп пікір білдірді Есекеев.
Оның айтуынша, қызметтер сегментінде қазіргі нарық айтарлықтай бәсекеге қабілетті.
– Мысалы, үйдегі интернет бағытында Beeline бар. Онда кәсіби команда жұмыс істейді, белсенді емес деп айтуға болмайды. Бұл ретте "Қазақтелеком" инфрақұрылымын бұрыннан қалыптастырған. Мысалы, Мегалайн дамыған сәтте "Мегалайн" мен "интернет" синонимге айналды. Адамдар "Қазақтелеком" бар деп үйреніп қалған және үйренген компаниясына сын айтады. Әрине, "Қазақтелеком" әрдайым сапа мен қызмет көрсету тұрғысынан көшбасшы болды. Бірақ мобильді сегментте де үлкен бәсеке бар. Beeline жақсы қызмет ұсынады, олардың Izi атты қосымша бренді де белсенді жұмыс істеп жатыр. Бұл жерде бәсекелестік айқын, – деп есептейді кеңесші.
Ол сондай-ақ Kcell және Tele2 мобильді операторларын сатып алу процесін түсіндірді.
– 2012 жылы "Қазақтелеком" Altel-ден басқа барлық ұялы активтерден шықты. Altel-4G тарихы басталған 2015-2016 жылдары Altel мен Tele2 бірікті. Сол кезде нарықта 4 ұялы байланыс операторы болды. Altel нарықтың 2%-ын ғана қамтыды, "Қазақтелеком" оны нарықта орныққан операторға айналдыру үшін үлкен қадамдар жасады. Tele2-мен бірігіп, 12% нарықтық үлеске қол жеткізді. Кейінірек бұл үлесті шамамен 30%-ға жеткіздік. Одан кейін Kcell-ді сату мәселесі туындады. Фин компаниясы нарықтан шығуды қалады және 75%-ын сатты. Оны ешқандай ойыншы сатып алмады және 3 жыл бойы активтер бос тұрды, содан кейін біздің компания осы саудаға қатысты және марканы сатып алды. Осылайша нарықта дуополия пайда болды. Реттеуші біздің басқаруда тәуелсіз жағдай болуы керек деген шарт қойды, біз оны орындадық. Сондай-ақ тарифтердің тәуелсіздігі сақталуы тиіс еді, бұл талапты да орындадық. Соңғы жылдары біз 5G енгізгенде Altel, Tele2, Kcell бірге жұмыс істей бастады. Реттеуші операторлардың бірін сатуды талап етті. Қазір Қатар холдингі Altel мен Tele2-ні сатып алмақ, – деп түсіндірді Қ.Есекеев.
Сөз соңында ол "Қазақтелеком" дуополия құрмағанын және қазіргі жағдайында бұл сегментте бәсекелестік туғызып отырғанын атап өтті.
