Inbusiness.kz. оқырмандарға теңгенің доллар, рубльге, юаньге және еурога қатысты бағамы бойынша апта сайынғы валюта болжамын ұсынады (31 қазан  – 4 қараша)

Inbusiness.kz.  сауалнамасына қатысқан сарапшылар атап өткендей, өткен аптада теңге жалпы өз позициясын тұрақты ұстады: доллар мен юаньға қатысты нығайды, еуро тұсында сәл әлсіреді, ал рубльге қатысты бейтарап қалды. Бұл негізінен аптаның басты оқиғасына – ҚР Ұлттық Банкі базалық мөлшерлемені бірден 150 базистік пунктке, 16%-ға дейін көтеруіне байланысты. Мөлшерлеменің күрт өсуін сарапшылар тұтастай алғанда оң бағалады, себебі мұндай әрекет ақша-несие саясатын қатаңдатудың әлемдік тенденциясына барабар жауап, әрі қазір ең бастысы – инфляцияны мүмкіндігінше тезірек тежеу екенін алға тартады.

Сарапшылар пікірінше жағдайдың одан әрі қалай құбылатыны дейді мұнай конъюнктурасына байланысты болады, дегенмен сыртқы экономикалық жағдай Қазақстан үшін ұтымды болып қала бермек.

Сарапшылардың толық пікірлері төменде inbusiness.kz дайындаған сауалнамада келтірілген.

Анна Бодрова, «Альпари» аға сарапшысы:

Осы аптада қазақстандық теңгенің бағамы нәтижелі түрде нығайды. Теңге АҚШ долларымен жұптасып, жақсы көрсеткіштерді көрсетсе, қытай юані мен ресейлік рубльмен бейтарап көрінеді.

Қарашаның бірінші аптасында нарықтың назары мұнайдың бағамына аударылады. Техникалық сигналдар Brent баррелінің 98-99 долларға өтуіне сенуге мүмкіндік береді, бірақ көп нәрсе инвесторлардың энергияға деген ықтимал сұраныс пен жалпы нарықтық жағдайды қалай бағалайтынына байланысты.

Келесі аптада шетел валюталары бағамдарының ауытқуы мынандай көрініс табуы мүмкін: АҚШ доллары 460 - 470 теңге аралығында қалыпты жағдайжа қалады, еуро: 460 - 480 теңге, рубль: 7,30- 7,80 теңге, юань: 63 – 67 теңге аралығында саудаланады.

Андрей Маслов, «Финам» КТ сарапшысы:

30 қазанда аяқталған аптада қазақстандық теңге рубльге қатысты шамамен бірдей деңгейде қалды, юаньға қатысты нығайды, долларға қатысты аздап ұлғайды және еуроға қатысты сәл әлсіреді.

Жалпы, ҚРҰБ-ның пайыздық мөлшерлемелерді көтеру туралы шешімінен кейін серпіліс байқалады, бұл бес күндік жұмыс соңында теңгенің көптеген валюталарға қарсы нығаюына көмектесті. Қазақстан Ұлттық Банкі 2022 жылғы 26 қазанда инфляциялық қысымның өсуіне байланысты, қарыз алу құнын 2016 жылдың ортасынан бергі ең жоғары деңгейге жеткізіп, базалық пайыздық мөлшерлемені 150 б.п.-ға, 16%-ға дейін көтерді. Қыркүйек айында инфляция деңгейі болжамнан айтарлықтай ауытқып, 17,7%-ға дейін көтерілді – 2016 жылдың шілдесінен бергі ең жоғары көрсеткіш. Бір айда инфляцияның 1%-дан астам үдеуі салдарынан тамыз айының басында инфляция 16,1 болды. Орталық банк сондай-ақ ағымдағы жағдайды ескере отырып, алдағы отырыстарда мөлшерлемерді көтеру мүмкіндігі сақталатынын және ол инфляциялық тәуекелдердің жай-күйіне байланысты монетарлық шарттарды қатаңдатуды жалғастыруды жоспарлап отырғанын мәлімдеді.

Сонымен қатар, 2022 жылғы қыркүйекте Қазақстандағы экономикалық белсенділік өткен айдағы 2,6% өсіммен салыстырғанда баяулап, жылдық есепте 2,1%-ға өсті. Өсім негізінен ауылшаруашылық, орман шаруашылығы мен балық аулау жұмыстарымен қамтамасыз етілді (тамыздағы 8,9% қарсы 10,2%). Ал төмендеу өнеркәсіптік өндірісте (1,0% қарсы -1,3%), құрылыста (2,7% қарсы -2% ) және бөлшек саудада (1,0% қарсы -3,2%) тіркелді. Егер 2022 жылғы қаңтар-қыркүйек кезеңін қарастыратын болсақ, онда экономикалық белсенділік өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 3,5%-ға өсті.

Жалпы, біз келесі аптада теңгенің американдық долларға қатысты бағамы 465-475 теңге шеңберінде, еуроға – 460 пен 470 теңге аралығында, Ресей рубліне – 7,50 - 8,00 теңге, юаньге – 63,90-64,50 теңге аралығында болады деп күтеміз.

Айдар Қалиасқар, Forex Club сарапшысы:

Қазақстан қор биржасында (KASE) аяқталған жұмыс аптасында доллардың теңгеге шаққандағы бағамы 5,4 теңгеге (-1,1%), яғни 468 теңгеге дейін құлдырады. Бұл ретте көрсетілген кезең ішінде «американдық» 462-474 теңге аралығында тербеліс көрсетті.

KASE сауда-саттығында «ертеңгі» есеппен долларлық мәмілелердің көлемі бір апта бұрынғы 661 миллион доллардан 590 миллион долларға дейін кеміді. Доллар бағамы келесі аптада 448-488 теңге аралығында болады.

Өткен аптадағы мұнай нарығы барреліне 90 доллар бағамынан артық дәрежеге тоқтап, 95 долларлық аймақта қалуға тырысып бағуда. Нарық қатысушылары ОПЕК+ альянсы елдерінің қараша айынан бастап мұнай өндіруді тәулігіне 2 миллион баррельге дейін қысқарту салдарын зерделеуде. Дегенмен жоғары инфляция жағдайында әлемдік сұраныстың қысқару қаупі туады, демек жетекші орталық банктердің негізгі мөлшерлемелері өседі.

Сонымен қатар, нарық АҚШ-тың ЖІӨ-нің үшінші тоқсандағы өсімі туралы мәліметтерден жандана түсті, жылдық көрсеткіш 2,6%-ға ұлғайған. Сарапшылар көрсеткіштің тек 2,4%-ға өсуін күткен еді.

Ақырында, мұнай нарығының ойыншылары Батыс елдерінің Ресейдің импорттаушыларға жеткізетін мұнайына шекті баға белгілеу әрекеттерін мұқият бақылап отыр. Сонымен қатар, Қазақстан Ұлттық Банкі сәрсенбіде инфляцияға қарсы күрес шеңберінде базалық мөлшерлемені бірден 14,5%-дан жылдық 16%-ға дейін көтерді. Қазақстан Ұлттық Банкі 24 ақпанда Ресейдің Украинадағы әскери операциясы басталғаннан кейін мөлшерлемені бірден 3,25 пайыздық тармаққа - 13,5%-ға дейін көтеру туралы кезектен тыс шешім қабылдады. Сәуірде мөлшерлеме 14%-ға, ал шілдеде 14,5%-ға дейін көтерілді.

Қазақстандағы жылдық инфляция 1 қазанда 17,7%-ға жетті. Орталық банктің базалық мөлшерлемесінің өсуі ұлттық валюта бағамының тұрақтылығын қамтамасыз етеді. Ұлттық банк қыркүйек айында инфляция бойынша болжамды ағымдағы жылдың соңына қарай 16-18%-ға дейін нашарлатты, бірақ оң көрсеткіштерге үміт артады – 2023 жылы ол инфляцияның 7,5-9,5%-ға дейін, ал 2024 жылы жаңа сыртқы, ішкі саяси қолайсыз жағдайлар туындамаса 5,5-7,5%-ға дейін баяулауын күтеді. 2021 жылы Қазақстанда инфляция 8,4% құрады.

Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев еліміздің мұнай өндірудің өсуіне қарай көмірсутек шикізатын экспорттау жолдарын әртараптандыру жоспары туралы мәлімдеді. Ол сондай-ақ республиканың транзиттік және экспорттық мүмкіндіктерін ұлғайту ісінде Транскаспий халықаралық көлік бағытына берілетін маңызды рөлді атап өтті.

Қытай валютасының бағамы бір апта ішінде 0,62 теңгеге (-1%) 64,24 теңгеге дейін төмендеді. Forex-тегі қытай валютасы осы аптада да қысым астында қалды: доллар, атап айтқанда, 2007 жылдың желтоқсанынан бергі ең жоғары деңгейге жетті – 7,3 юань белгісімен саудаланады. ҚХР валютасы келесі аптада бұрынғы 61,45-67,45 теңге шеңберінде өзгеретін болады.

Келесі аптада рубль 7,1-8,1 теңгенің болжамды аралығында ауытқуы мүмкін.

Еуроның теңгеге бағамы өткен аптада 0,3 теңгеге (+0,06%) 465,95 теңгеге дейін өсті. Forex-тегі еуроның долларға қарсы тепе-теңдік деңгейіне оралу әрекеттері жемісін бермей келеді, бірақ теңгеге қатысты бағамның тұрақтылығымен байқалады. Еуропалық валюта келесі аптаны болжамды диапазонда өткізе алады: 448-488 теңге.

Мұрат Қастаев, «DAMU Capital Management» ЖШС бас директоры:

Біздің валюта нарығында өткен аптаның басты оқиғасы Ұлттық Банктің базалық мөлшерлемені бірден 14,5%-дан 16%-ға дейін көтеруі болды. Нарық мұндай күрт өзгерісті күтпеді, өте шешімді қадам. Соған қарамастан, реттеуші теңге құралдарының теріс нақты кірістілігін екі есе азайтты (3,2%-дан – 1,7%-ға дейін) және бұл теңге бағамына айтарлықтай қолдау көрсетті. Мен мөлшерлеменің күрт өсуін қолдаймын және несие беру мен экономикалық өсуге зиян келтірсе де, қазір инфляция қарқынын төмендетіп, оның бақылаудан шығып кетуіне жол бермеу маңыздырақ. Инфляция неғұрлым тез тежелсе, Ұлттық Банк соғұрлым оны төмендетуді іске асыра алады.

Геосаяси майданда ҚХР-дың АҚШ-қа ұзақ мерзімді стратегиялық ынтымақтастық пен өзара тәуелділік қажеттілігі туралы ұсынысын атап өткім келеді. Бұл екі алдыңғы қатарлы держава арасындағы шиеленісті азайтуға мүмкіндік беретін Қытайдың күтпеген ізгі ниет білдіруі таңқалдырады. Сондай-ақ, ҚХР-да басқарушы Коммунистік партияның съезі аяқталды, онда хатшы Си Цзиньпиннің өкілеттіктері келесі мерзімге ұзартылды, демек, Аспан асты елінің саяси және экономикалық бағыты осы күйінде қалады. Қытай экономикасының өзі 3-тоқсанда тоқсан сайын да, жылдық мәнде де 3,9% өсім көрсетті, бұл болжамдардан жоғары болды.

АҚШ-та доллар индексі оң экономикалық статистика аясында біршама төмендеді (ЖІӨ-нің 3-тоқсанда 2,6%-ға өсуіне қарсы бағамның 2-тоқсанда 0,6%-ға төмендеуі), ал американдық инвесторлардың назары алдағы Конгресс сайлауына біртіндеп аударылуда.

Еуропада Украинадағы соғыс басталғаннан бері Еуропа ресейлік газға тәуелділікті 40%-дан 7%-ға дейін қысқартты деген хабарларды атап өткен жөн. Бұл қазіргі қыста Еуропадағы энергетикалық дағдарыс қатты сезілмейтінін, еуропалық өндірушілердің ұзақ мерзімді экономикалық тұрақтылығы мен өнеркәсіптік әлеуеті ресейлік газдан бас тартуға қауіп төндірмейді деген өте жағымды сигнал. Бірыңғай еуропалық экономиканың күшін Еуропалық орталық банк те қолдады, ол мөлшерлемені 1,25%-дан 2%-ға дейін көтерді, бұл еуроның негізгі әлемдік валюталарға қарсы нығаюына себеп болды.

Мұнай бағасы жоғары деңгейде, Brent маркалы барреліне 92-96 доллар шеңберінде қалады. Аптаның ортасында баға ұсыныстары АҚШ-тағы мұнай қорының өсуіне байланысты сәтсіздікке ұшырады, бірақ аптаның соңына қарай бағалар қалпына келді. Жалпы, Қазақстан үшін сыртқы экономикалық фон қолайлы болып қала береді.

Келесі аптада АҚШ долларының 468-472 теңгеге дейін көтерілуін, еуроның 465-470 теңге аралығындағы тұрақтылығын, рубльдің 7,7-7,9 теңгеге дейін өсуін және юаньнің 63,5-64 теңгеге дейін түсуі күтілуде.