Республикасының Ұлттық баяндамасының деректері бойынша парник газдарының жалпы ұлттық эмиссиялары жерді пайдалану, жерді пайдаланудағы өзгеріс және орман шаруашылығы секторын есепке алмағанда, 1990 жылдан 2020 жылға дейін 11,2%-ға азайды, деп жазады inbusiness.kz ranking.kz порталының мәліметтеріне сілтеме жасап.
2020 жылы 2019 жылға қарағанда парник газдарының көлемі 4,61%-ға қысқарды. Жер пайдалану секторын ескере отырып, жалпы ұлттық эмиссиялар да төмендеді: сәйкесінше 8,13% және 3,63%.
Қазақстандағы парник газдары жалпы ұлттық эмиссияларына энергетикалық қызмет секторы ең үлкен үлес қосады: 2020 жылы 79,52%.
Екінші орында ауыл шаруашылығы секторы: 11,84%.
Жалпы, 2020 жылы Қазақстанда парник газдары шығарындыларының қысқару үрдісі байқалды. Себептердің бірі COVID-19 пандемиясына байланысты шектеулер болуы мүмкін.
Энергетикалық қызмет ҚР-да парник газдары шығарындыларының негізгі болғандықтан, осы сегменттегі инновациялар мен экожобалар климат пен жалпы экожүйе үшін ең нашар зардаптардың алдын алудың кілті. Әлем бойынша қазба отыннан таза энергияға көшу ең маңызды міндеті болып табылады және адамдар мен жалпы планета үшін "2030 жылға дейінгі Тұрақты даму күн тәртібіне" қол жеткізу үшін өте маңызды.
Ағымдағы жылдың 10 айының қорытындысы бойынша өндірілетін электр энергиясының 78,1% — ы көмірмен жұмыс істейтін жылу электр станцияларына тиесілі. Жел электр станцияларына 2% - ы, күн электр станцияларына - 1,8% - ы, биоэнергетиканың үлесі тіпті аз. 2020 жылғы желтоқсанда климаттың өзгеруіне байланысты өршіл міндеттер жөніндегі саммит барысында президент Қасым-Жомарт Тоқаев 2060 жылға қарай көміртегі бейтараптығына қол жеткізу міндеті туралы мәлімдеді. ҚР-да қойылған мақсаттарға жету үшін қосымша шаралар қабылдануда.
"Самұрық-Қазына" АҚ ағымдағы жылдың желтоқсан айында Қордың төмен көміртекті даму Тұжырымдамасын таныстырды. Стратегиялық мақсат-көміртегі ізін 2021 жылмен салыстырғанда 10% төмендету. Ұзақ мерзімді мақсат — Қор мен портфельдік компаниялардың 2060 жылға қарай көміртегі бейтараптығына қол жеткізуі. Тұжырымдама төмен көміртекті бизнес-модельге көшу жоспарын қамтиды. Жалпы, 2020 жылдың қорытындысы бойынша барлық секторлар бойынша парник газдар шығарындылары ҚР-да 343,9 млн тоннаны құрады.
"Самұрық-Қазына" қоры компаниялар тобының жиынтық көміртегі ізі 57,8 млн тонна СО2 құрады. Оның 47 млн тоннасы-СО2 тікелей шығарындылары, 10,8 млн тоннасы — жанама шығарындылар. Қордың портфельдік компанияларының СО2 тікелей шығарындыларының жалпыхалықтық шығарындыларға қосқан үлесі шамамен 13,3% -. құрайды. Қор кәсіпорындарының ішінде СО2 тікелей шығарындыларының көпшілігі "Самұрық-Энергоға" (70%) тиесілі, оның қызметі негізінен көмір электр станцияларында электр энергиясын өндірумен байланысты (86%). Мұнай-газ саласының СО2 тікелей шығарындыларының үлесі ("ҚазМұнайГаз" және QazaqGaz) — 22%, олардың қызметі қазба отындарына да бағытталған. Қордың барлық басқа компаниялары 8% - дан аз.
Дегенмен, көмір мен мұнайдан толық бас тарту әлемдегі ең энергия және көміртекті көп қажет ететін ҚР экономикасының күйреуіне әкелуі мүмкін, өйткені көмір генерациясы энергияның негізгі көзі болып қала береді. ЖЭК-ке жылдам көшу энергетикалық қауіпсіздіктің жүйелік проблемаларына әкелуі мүмкін. Көмір саласына бүкіл ел бойынша 5 моноқала мен 40 мың жұмысшы тәуелді. Осы ерекшелікті түсіне отырып, "Самұрық-Қазына" декарбонизация жолында дәстүрлі энергия тасымалдаушылардан күрт бас тартпай, төмен көміртекті технологияларға жоспарлы және қисынды жолмен көшуге басымдық береді.
2060 жылға қарай көміртегі бейтараптығына қол жеткізу энергетикалық және экологиялық қауіпсіздік арасындағы тепе-теңдікке негізделуі керек. Сондықтан қазақстандық экономиканы көмірге тәуелділіктен кезең-кезеңімен шығару кезінде баламалы энергетика, атап айтқанда атом энергетикасы шешуші рөл атқарады. Сондай-ақ энергия және ресурс тиімділігін арттыру, парниктік газдар шығарындыларын басқару технологиялары, инфрақұрылымдық даму және реттеу, тиімді басқару мәселелеріне де көңіл бөлу көзделуде.
