Президент Қасым-Жомарт Тоқаев өткен жылдың қараша айында Каспийді зерттеу институтын құруды тапсырған болатын.
Жыл соңына дейін Қазақстанда Каспийді зерттеу институтын ресми тіркеу жоспарланып отыр. Оның екі негізгі бағыты болады: бірінші, экологиялық, ҒЗИ шеңберінде теңіз деңгейін төмендету және итбалықтар мен балықтардың жаппай қырылу жағдайлары мәселелерімен айналысады, екінші бағыт- Каспий маңы мемлекеттерінің басқа да әріптестерімен өзара іс-қимылға қатысты болады.
Келесі жылы Ақтауда институттың бас кеңсесін құру жоспарлануда, ал Атырауда зертханасы бар филиал ашылады. Сонда мамандар Орал-Каспий бассейнінің проблемаларын толық қамти алады.
"Бұл институт халықаралық сипатқа ие болады. Халықаралық мәртебесі бар коммерциялық емес акционерлік қоғам болады",- дейді Нью-Йорк Ғылым академиясының мүшесі, Эконометрика профессоры Нұрлан Мұңбаев.
Белгілі ғалымның айтуынша, 2024 жылға аталған институтқа бюджеттен 1 млрд 700 млн теңге бөлу анықталған. Сонымен қатар, талдау және бақылау үшін арнайы жабдықтары бар тағы екі кемені сатып алу қажет. Ғылыми ұйымның қызметкерлері Каспийдің қазақстандық секторын зерттей бастайды. Экологтар теңіздің таяздануын өзендерден су ағынының азаюымен байланыстырды.
"Мысалы, Еділде 11 қуатты су электр станциясы бар. Сонымен қатар, жүздеген гидроқұрылыстар бар. Басқа өзендерде де солай. Халық суды көп пайдаланады. Сонымен қатар, кез-келген ғылыми-зерттеу институтын құру кезінде оның материалдық-техникалық базасы мен кадрларын дайындау қажет деп санаймын. Кадрлар бәрін шешеді", - дейді эколог Орынбасар Тоғжанов.
Теңіз биологтары, ихтиологтар, гидрогеологтар және басқалары – институт тапшы мамандардың басын біріктіреді. Қазірдің өзінде ғылыми топ құрылды, оған отандық ғылым академиясының өкілдері кірді. Нұрлан Мұңбаевтың айтуынша, Әзірбайжан мен Ресейдің ғылыми әлемі ынтымақтастыққа дайын. Оларда теңіз бен оның тұрғындарын бақылаудың кең дерекқоры бар.
Маңғыстау облысы мен Атырау ғылыми қоғамдастығы үшін бұл институт өңірлерге үлкен қолдау болмақ. Дамудың жаңа сатысына көтеретін болады.
