Ұшақты қондырудағы қауырт кезең
Еліміздегі ең үлкен әуежайда жауған қардың салдарымен қалай күресуде.
Күз бен қыс - «Алматы халықаралық әуежайы» АҚ-ы үшін ең қиын кезең. Алматы өңірінің климаттық ерекшелігі әуежайда ұшақтарды ұшып-қондыратын ұшқыштармен қатар жердегі авиациялық қызметтердің барлығын әбігерге салады.
Толассыз жауған қар Алматы қаласының билігі мен автокөлік жүргізушілерінің ғана емес, сондай-ақ әуежайжай қызметі мен ұшқыштардың да жұмысын қиындатып жібереді. Ұшақты қондыру мен басқаруда бағдарды көрмеу- қиындықтың басы ғана.
Ең маңыздысы - жолаушылардың қауіпсіздігі. Тазартылмаған жолақ немесе әуе кемесінің мұздануы әуе апатының басты себебі болуы мүмкін. Сондықтан ауа райының өзгеруі авиациялық қызметтерді қауырт жұмыс істеуге мәжбүр етеді.
Барлық жұмысты әуежайдың әуеайлағы қызметі атқарады. Тап осы бөлімше ұшу-қону жолақтарының, жерде жүру жолдары мен ұшақтар тұрағының жағдайын қадағалайды.
Әуеайлағы бөлімшесінде қар жинауға және төсемнің маңызды параметрлерін аспаптық бақылауға арналған техникалық құралдар бар. Ауа райының нақты болжамын ертерек алғаннан кейін, олар алдағы жұмысқа дайындықты бастайды.
Қар жауған кезде қар жинайтын машиналардың жүргізушілер бригадасы тәулік бойына тоқтаусыз жұмыс істейді. Олар ең бірінші ұшу-қону жолақтарын, жер үсті жүру жолдарын тазалайды.
Монструозды түрдегі кешенді қар жинағыштар қарды "соқалармен" кеседі де, бетін айналмалы щеткалармен тазартып, асфальтбетонды ыстық ауаның қуатты реактивті ағынымен үрлейді. Мұндай техниканы қолдану қар жинау уақытын едәуір қысқартады.
Алматы әуежайында қар үйіндісін жинап, қарды ұшу-қону жолағынан алыс жерге лақтыратын небәрі 12 соқалы-щеткалы машина мен үш шанақты тазалағыш машина бар.
Кейбір мәліметтер бойынша, авиациялық оқиғалардың 60%-на ұшу жолағының жағдайы басты себеп болады. Сондықтан қар жинаудың сапасы, жолақтар мен жерде жүретін жолдарда мұздың бар-жоғы, осы жерлерді арнайы реагенттермен өңдеу – арнайы жабдықпен айқындалады. Әуеайлағы қызметінің шағын прицепі бар пикапы ұшу жолағымен үнемі жүріп өтіп, ұшақтың ұшу-қону жолағымен ажыратылу коэффицентін анықтайды.
Әуеайлағы қызметі көлігінің кабинасындағы сұр кейсте нақты уақыттағы ілінісу коэффициентін өлшейтін және ұшқыштар мен жердегі қызметтерге жолақтың жай-күйі туралы нақты деректер беруге мүмкіндік беретін Бриз-КС аспабы болады.
Қыста әуежайдың тағы бір жердегі қызметі іске қосылады. Қар жауып, күн суытқанда әуе кемелерін мұздануға қарсы өңдеу жұмысын жүргізу керек. Жолаушыларды ұшаққа отырғызғаннан кейін оны телетраптан сүйреп апарады да, арнайы автомобильдер келіп әуе кемесінің екі жағына арнайы сұйықтықтар құяды. Деайсинг немесе антиайсинг- әуе апаттары тәуекелін төмендетудің маңызды процедураларының бірі.
Бір ұшақты өңдеуге 150 литр реагент кетуі мүмкін. Ол ұшақтың көлемі мен ауа райының жағдайына қарай өзгеруі мүмкін. Алматы әуежайында әуе кемелерін өңдеу үшін антисайсингтің екі құрамы қолданылады. Бірінші түрі ұшақтың қанатынан, фюзеляжкадан, қарды, мұзды тазалауға қолданылады. Ұшқан кезде мұз қатпас үшін 4-түрі қолданылады. Бұл сұйықтықтар Ресейде шығарылады. Алматы әуежайы оны өндірушіден тікелей сатып алады.
Алматы әкімдігі мен қала тұрғындары үшін қалың жауған қар көлік кептелісі мен басқа да кедергілер әкелсе, ал авиация үшін қар мен аяз ұшу қауіпсіздігімен күресудегі ең басты кедергілер.
Максим Морозов