Ресей Қазақстаннан америкалық Chevron мен Exxon Mobil жеткізген мұнайды қабылдайтын қаратеңіздік терминалдағы үш айлақтың екеуін жабуға бұйрық берді. Мұндай шешім Қазақстан мен ОПЕК+ арасындағы тайталас күшейген шақта қабылданып отыр.
Және де Мәскеудің Қара теңіздегі экпорттық жол – Новороссийск портындағы айлақтың да жұмысына шектеу қойған.
Әлемдік мұнайдың шамамен 1 пайызын экспорттайтын Каспий құбыр консорциумы (КҚК) дүйсенбі күні мәлімдегендей, екі айлақ ресейлік бақылаушы орган кенеттен тескеру жүргізгеннен кейін жабылды.
Трейдерлер "Рейтер" агенттігіне берген сұқбатында айтқандай, айлақ жұмысының екі аптадан артық тоқтауы КҚК арқылы мұнай тасымалын екі есеге азайтады.
Айта кетсек, Ресейдің КҚК-ға қатысты бұйрығы АҚШ президенті Дональд Трамп Мәскеудің Украинадағы соғысты тоқтату жөніндегі келіссөздерге селқостық танытуына наразылық білдіргеннен кейін бірнеше сағат өткенде жарияланды. Трамп сол сөзінде Ресей мұнайын сатып алатын мемлекеттерді жазалайтынын ескерткені белгілі.
Өндірістің рекордық өсімі
Қазақстан ОПЕК+ альянсымен жасалған келісімге қарамастан өндірісті белгілнген квотадан жиі асырды. Осы тұста естеріңізге сала кетсек, ОПЕК+ одағында Сауд Арабиясы, Ресей тәрізді елдер жетекші рөл ойнайды.
Алайда, Қазақстанға өз мұнай кеніштерін игеріп жатқан компанияларға өндірісті азайттыру оңайға соқпай отыр. Себебі бұл компаниялар өндірісті кеңейтуге кезінде ондаған миллиард доллар шығындады.
Сала дереккөздеріне жүгінсек, Қазақстанда алып Теңіз кенішінен жеткізілген шикізаттың артуы мен КТК құбыры арқылы экспорттың тұрақты жалғасуы нәтижесінде наурызда мұнай өндірісі рекордтық деңгейге жеткен.
Өткен айда елімізде 8,95 миллион тонна немесе тәулігіне 2,17 млн баррель мұнай мен газ конденсатын өндірілген. Қазақстан энергетика министрлігінің ақпаратына жүгінсек, ақпанда бұл көрсеткіш 2,15 т/млн болыпты.
Қазақстан энергетика министрі өткен айда ОПЕК+ талаптарын сақтау бойынша қызу даудан кейін отставкаға кеткені белгілі.
ОПЕК+ одағының бір дереккөзі айтқандай, Қазақстанмен әрқашан "қиындықтар" туындап тұрады, бірақ сол проблемалар кейіннен шешімін тауып жатады.
КҚК өзіндегі заң бұзушылықтардың сипатын анықтап айтпады. Және де оның айлақтарының қанша уақытқа жабылғаны белгісіз. КҚК-ның өзге бір мәліметінше, құбырда тексеру жүргізілуі желтоқсан айында Керчен бұғазында ресейлік танкер теңізге батып, суға мұнай төгілуіне байланысты.
Ағын тоқтаған жоқ
Chevron сейсенбі күні Қазақстандағы "Теңізшевройл" (ТШО) бөлімшесінен мұнай өндірудің және Каспий құбыр консорциумы арқылы мұнай жеткізудің тоқтамағанын хабарлады.
Қазақстанның энергетика министрлігі де КҚК-мен мұнай тасымалдау қалыпты жағдайда шектеусіз жүзеге асырылып жатқанын мәлімдеп отыр.
"Қазіргі уақытта қазақстандық мұнайды КҚК жүйесінде қабылдауға шектеулер жоқ", - делінген ҚР Энергетика министрлігінің хабарламасында.
"Рейтердің" хабарлауынша, Қазақстан тұтынудың азаюына байланысты бірнеше күн ішінде рекордтық жоғары мұнай өндірісін қысқартуға кірісуі керек.
Тағы бір дереккөз КҚК терминалындағы жөндеу жұмыстары бір айдан астам уақытқа созылуы мүмкін екенін айтады.
Айта кетсек, 2022-2023 жылдары Ресей екі рет техникалық ақауды алға тартып жапқан және ақпанда украиналық дронның шабуылына ұшыраған КҚК 2024 жылы 63 миллион тонна мұнай тасымалдаған.
Бұл құбырдың негізгі акционерлері – "Транснефть" (24%), "Қазмұнайгаз" (19%) және Американың ірі мұнай компаниялары – Chevron мен Exxon Mobil.
