Кеден қызметі құрылған күн 1991 жылдың 12 желтоқсаны болып саналады. Бұл туралы inbusiness.kz сайты хабарлайды.
Тарихи тұрғыдан қарайтын болсақ, еліміздің кеден қызметкерлері төл мерекелерін Республиканың Тәуелсіздік күні қарсаңында тойлайды.
Қазақстан Республикасында қалыптасудың осынау қиын кезеңінде ауқымды қайта құрулар орын алды. Бүгінгі таңда, кеден қызметінің ең басты жетістігі – сауда-экономикалық қатынастарды орнатуға, дамытуға және елдің әлемдік экономикадағы бәсекеге қабілеттілігін арттыруға ықпал ететін кеден органдарының көп функционалды жүйесін құру.
Отанымыздағы кеден қызметінің басым бағыттарына фискалдық және құқық қорғау функцияларын жүзеге асыру, кедендік ресімдеу және кедендік бақылау технологияларын жетілдіру, заманауи ақпараттық-коммуникациялық технологияларды автоматтандыру және енгізуді жатқызуға болады.
Сондай-ақ, кеден қызметі кедендік әкімшілендірудің тиімділігін арттыруға, жеңілдетуге және қазақстандық кеден қызметін жаңғыртуға кешенді тәсілді енгізуге негізделген әлеуетті бағыттарды дамытуға баса назар аударды.
Бұдан бөлек, кеден қызметі құрылған жылдар ішінде кеден заңнамасында көп нәрсені өзгертуге, кеден ісі үшін іргелі құжаттарды дайындауға және қабылдауға мүмкіндік туды. Соның ішінде, Қазақстан Республикасындағы кеден ісі туралы Кодексті және Кеден одағының Кеден кодексін ерекше атап өтуге болады.
Жалпы, осы кодекстердің күшіне енуі маңызды оқиға болып табылады. Себебі, Кеден одағының бірыңғай кедендік аумағында бірыңғай кедендік әкімшілендірусіз интеграциялық процестердің одан әрі дамуын елестету мүмкін емес. Әсіресе, осы құжаттардағы нормалар мен ережелер әлемдік стандарттарға сәйкес келеді. Демек, Кеден одағы шеңберінде қазақстандық кеден қызметінің қызметі, Сыртқы экономикалық қызметті жүзеге асыру тетіктерін әзірлеу, Қазақстанды әлемдік экономикаға интеграциялау үшін құқықтық негіз құрылды.
Айта кету керек, кеден қызметін қалыптастыру кезеңінде мемлекеттің кеден саясатын әзірлеуге белсенді қатысатын ведомство ретінде Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі Кедендік бақылау комитетінің рөлі артты. Оның ішінде, кедендік төлемдерді алудың жаңа технологияларын енгізу, олардың уақтылы және дұрыс есептелуін қамтамасыз ету, олардың республикалық бюджетке толық түсуіне бақылауды ұйымдастыру айтарлықтай экономикалық нәтижелерге қол жеткізуге септігін тигізді.
Қазіргі кезде, Мемлекеттік кірістер комитеті тауар айналымын ұлғайту және кедендік әкімшілендіруді жетілдіру бойынша ауқымды жұмыстарды жүргізіп келеді. Оның ішінде, тауар айналымын ұлғайту және кедендік әкімшілендіруді жетілдіру бойынша жүргізілген жұмыстың нәтижесінде 2023 жылдың 10 айында ЕАЭО елдері арасында бөлінгеннен кейін Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджетіне кедендік төлемдер мен салықтардың көлемі 3 трлн 256 млрд теңгеге жетті. Бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 14%-ға артық.
Жалпы, соңғы 2 жылда өткен жылдардың статистикасымен салыстырғанда, кедендік төлемдер мен салықтар түсімінің оң динамикасы сақталуда. Сонымен қатар, кедендік төлемдер мен салықтардың Республикалық бюджетке жалпы түсімдердегі үлес-салмағының өскені байқалады.
Осылайша, егер өткен жылдары экспорттық кеден баждарын қоспағанда бюджеттегі үлес орта есеппен 15%-ды құраса, 2022 жылы 17,5%, ал аяқталмаған 2023 жылы 19,3 %-ға жетті.
Сонымен қоса, Еуразиялық экономикалық қоғамдастық, Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы, Дүниежүзілік сауда ұйымы, Шанхай Ынтымақтастық Ұйымы, Дүниежүзілік кеден ұйымы елдерімен, сондай-ақ, Беларусь Республикасымен және Ресей Федерациясымен Кеден одағы шеңберінде теңдестірілген және өзара тиімді қатынастар жолға қойылып, табысты түрде дамуда.
Айта кетсек, қазақстандық өткізу пункттерінде жоғары өткізу қабілетін қамтамасыз ету, сауда рәсімдерін жеңілдету, сондай-ақ, сыртқы экономикалық қызметті жүзеге асыру үшін барынша қолайлы жағдайлар жасау қажеттілігі озық ақпараттық технологияларды енгізумен және кеден органдарын автоматтандырумен тығыз байланысты.
Жалпы, қазақстандық кеден қызметінің қызметін жетілдіру бойынша қабылданып жатқан шаралар кешені жақын арада оны халықаралық стандарттарға сәйкестендіруге, сыртқы экономикалық қызметке қатысушыларға бейтарап қызмет көрсетуді қамтамасыз етуге мүмкіндік беріп, жиналған кедендік төлемдер мен салықтардың көлемін арттырады.
