Экономиканы әртараптандыруды және тұрақты өсуді қамтамасыз ету Қазақстан үшін келелі мәселелердің бірі болып қала береді. Осы міндеттерді жүзеге асыру үшін елде түрлі стратегиялар мен бағдарламалар жұмыс істейді. Атап айтқанда, 2010 жылдан бастап Қазақстанның индустриялық-инновациялық дамуының мемлекеттік бағдарламасы жүзеге асырылуда, деп хабарлайды inbusiness.kz Energyprom.kz-ке сілтеме жасап.
2019 жылы бағдарламаның екінші бесжылдығы аяқталды, ал 2020 жылы үшінші - 2025 жылға дейінгі кезең басталды. 2015–2019 жылдары бағдарламаны іске асыруға арналған республикалық бюджетте қарастырылған жалпы шығындар 878,3 млрд теңгені құрады, ал 2020–2025 жылдары бағдарламаға 780,8 млрд теңге бөлінді.
Сондай-ақ, елде индустрияландыру мен өндірісті дамытуға бағытталған ұлттық даму институттары бар. Олардың бірі - QazIndustry Қазақстандық өнеркәсіп және экспорт орталығы. Компанияның миссиясы - өңдеу өнеркәсібінің және Қазақстан Республикасы экономикасының сабақтас салаларының бәсекеге қабілеттілігін арттыруға үлес қосу.
Алайда, бағдарламаны іске асыруға, республикалық бюджеттен қомақты қаражат бөлінуіне, сондай-ақ саланы қолдау саласындағы ұлттық операторлардың жұмыс істеуіне қарамастан, түбегейлі өзгерістер әлі байқалмады. Сонымен, 2020-2025 жылдарға арналған ИИДМБ-ның негізгі мақсатты индикаторларының бірі өңдеу өнеркәсібі өнімдерінің экспорты көлемі 2018 жылмен салыстырғанда 1,9 есе ұлғаюы болып табылады, ал 2019 жылы өсім небәрі 0,5%-ды құрады, ал 2020 жылы экспорт көлемі 2,8% төмендеді.
Сонымен қатар, бес жыл ішінде (2015–2019) өңдеу өнеркәсібі өнімдерінің көлемі жылына орта есеппен 3,3%-ға өскеніне қарамастан, елдің ЖІӨ-дегі үлесі өзгеріссіз қалды. Мәселен, 2016–2019 жылдары елдің ЖІӨ-дегі өңдеу өнеркәсібінің үлесі 11,2% -11,4% аралығында болса, тек 2020 жылы ол 13,1% өсті. Алайда мұндай өсім тек жаһандық "коронавирустық дағдарысқа" және тау-кен өнеркәсібінің жаһандық көрсеткіші төмендеуіне байланысты.
Сонымен қатар, бірқатар дамыған және дамушы елдерде аталған көрсеткіштер әлдеқайда жоғары. Мысалы, Қытайда ЖІӨ-дегі өңдеу өнеркәсібінің үлесі 27,2%, Чехияда - 22,4%, Сингапурде - 19,8%, Германияда - 19%, Швейцарияда - 18,7%, Мексикада - 17,3% ( 2019 жылдың соңында). Одақтас елдердің ішінде Беларусь (21,3%), Өзбекстан (19,6%), Қырғызстанның (14,3%) және тіпті Ресейдің (13,1%) тау-кен сегментіндегі көрсеткіштер жоғары.
Осылайша, Қазақстан әлемнің көптеген дамыған елдерінен және ТМД елдерінен осы саладағы көрсеткіштер жағынан айтарлықтай артта қалып отыр. Бөлінген бюджеттік қаражаттың сомасына қарамастан саланың дамуы байқалмайды.
